Omschrijving
Kruiden en specerijen geven smaak aan gerechten. Je kunt verse en gedroogde kruiden en specerijen gebruiken om
zout te vervangen, of deels te vervangen. Te veel zout eten is namelijk schadelijk voor de gezondheid. Dit zorgt voor een verhoogde bloeddruk en een grotere kans op hart- en vaatziekten. In Nederland eten de meeste mensen te veel zout.
Verschil tussen kruiden en specerijen
Kruiden komen vooral van kruidachtige planten (een botanische indeling) en groeien in een gematigd klimaat. Meestal worden de verse bladeren gebruikt. Voorbeelden van kruiden zijn peterselie, selderij, lavas en basilicum. Ook worden vruchten en zaden gebruikt, denk aan karwijzaad, mosterdzaad en jeneverbes. Kruiden zijn soms vers te koop als plant en zelf te kweken. Specerijen zijn aromatische of scherp smakende gedroogde delen van planten.
Specerijen zijn afkomstig uit landen met een tropisch klimaat. Specerijen van wortel zijn onder andere gember en geelwortel. Specerijen van vruchten en bloemen onder andere kruidnagel, nootmuskaat, peper, paprika en vanille. Van schors wordt kaneel gemaakt.
Veiligheid
Plantengifstoffen
In sommige kruiden komen van nature allylalkoxybenzenen (aromastoffen) voor. Dit zijn
plantengifstoffen. Van deze stoffen is weinig bekend over de effecten bij de mens, maar bij dieren zijn wel schadelijke effecten gevonden. De stoffen komen voor in de volgende kruiden: anijs, dragon, venkel, basilicum, piment, nootmuskaat, kaneel, sassafras, dong quai, foelie en peper.
Coumarine
Coumarine is een aromastof (plantengifstof) die van nature voorkomt in kaneel. Langdurig gebruik van veel coumarine is mogelijk schadelijk voor de gezondheid. Bij normaal gebruik en een gevarieerd eetpatroon is er geen risico voor de gezondheid.
Bacteriën
Verse kruiden kunnen door mest of vervuild water ook besmet zijn met ziekmakers zoals
salmonella en
E. coli. Het wassen van verse kruiden verkleint het risico op een voedselinfectie door deze ziekmakers. Ook gedroogde kruiden en specerijen kunnen besmet zijn. Daarom behandelt de producent ze vaak met stoom. Verhitting doodt bacteriën.
Kruidenpreparaten
Kruidenpreparaten zijn poeders, drankjes of pillen met kruiden. De preparaten worden gemaakt van werkzame stoffen uit natuurlijke kruiden en ze staan bekend om een bepaald positief effect. Voor lang niet alle preparaten zijn de effecten onderzocht. Bovendien zijn er regelmatig zorgen over de veiligheid en herkomst van dit soort preparaten. Als deze
kruidenpreparaten via internet worden gekocht, is er vaak geen toezicht op de
samenstelling van deze preparaten.
Voedingsadvies
Kruiden en specerijen geven smaak aan gerechten en zijn geschikt om zout mee te vervangen.
Normaal gebruik van kruiden en specerijen is niet schadelijk voor de gezondheid. Normaal gebruik betekent dat je het gebruikt om je eten op smaak te brengen. Gebruik liever niet langere tijd achter elkaar elke dag veel van dezelfde kruiden zoals kaneel. Dat geldt ook voor het drinken van sterrenmix, zoethout-,
venkel-, anijs- en kaneelthee. Gevarieerd eten en drinken voorkomt dat je per ongeluk elke dag een beetje
van dezelfde schadelijke stof binnenkrijgt.
Zwangeren, vrouwen die borstvoeding geven en baby's
Ben je zwanger? Neem uit voorzorg geen kruidenpreparaten of etherische oliën van kruiden. Hierin kunnen hogere hoeveelheden van plantengifstoffen (allylalkoxybenzenen)
zitten.
Zwangere
vrouwen en moeders die borstvoeding geven kunnen uit voorzorg beter geen kaneel-, venkel- of anijsthee of
borstvoedingsthee met venkel of anijs drinken en dit ook niet aan baby’s
geven. Bekijk voor meer informatie de pagina Is borstvoedingsthee veilig?
Voedselinfectie voorkomen
Om een
voedselinfectie te voorkomen geldt het advies om verse kruiden altijd onder stromend water te wassen voor gebruik. Zeker als je ze rauw eet.
Bewaren
De volgende adviezen gelden voor het bewaren van kruiden en specerijen:
Gedroogde kruiden en specerijen
Gedroogde kruiden en specerijen bewaar je op een koele, droge en donkere plek. Zo blijft de smaak het langste goed.
Verse kruiden: in de koelkast
Verse kruiden bewaar je in de koelkast, daar zijn ze nog een paar dagen houdbaar. Wikkel ze in een vochtig keukenpapiertje of in een vochtige theedoek.
Verse kruiden: in de vriezer
Peterselie, munt en bieslook kun je invriezen. De kruiden zijn ongeveer 12 maanden houdbaar in de vriezer. Daarna verliezen ze een groot deel van hun smaak en geur.
Zo vries je de kruiden in:
1.
Was de kruiden.
2.
Dep ze droog met keukenpapier of een schone theedoek.
3.
Snijd de kruiden fijn of grof.
4.
Verpak ze in kleine porties in boterhamzakjes of doe de kruiden met wat water in een ijsblokjeshouder.
5.
Vries ze zo snel mogelijk in.
Verse kruiden: drogen
Kruiden met stevige blaadjes, zoals oregano, rozemarijn, munt, salie en tijm zijn geschikt om te drogen. Gedroogde kruiden behouden meer van hun smaak dan ingevroren kruiden. Zelf gedroogde kruiden zijn ongeveer negen tot 12 maanden houdbaar. Daarna verliezen de kruiden een groot deel van hun smaak en geur.
Zo droog je kruiden in ongeveer 2 weken:
1.
Leg de blaadjes op een schone en droge theedoek.
2.
Keer ze regelmatig om.
3.
Als je ze kunt verkruimelen, zijn ze droog genoeg.
4.
Doe de kruiden in goed afsluitbare potjes en bewaar ze op een droge en donkere plek.
Drogen kan ook op een stuk keukenpapier in de magnetron. Een gemiddelde tijd is 4 minuten op 650 Watt.
Bereiden
Voor kruiden en specerijen geven we de volgende tips voor het gebruik in de keuken:
Kruiden
Je kunt in de keuken gedroogde of verse kruiden gebruiken. Verse kruiden kun je knippen, snijden of hakken.
In de tabel staan van de 12 meest voorkomende kruiden hoe je ze in de keuken kunt gebruiken. Het onderdeel ‘koken’ gaat om verse kruiden. De onderdelen ‘klassieke combinatie’ en ‘lekker in’ kun je ook gebruiken voor gedroogde kruiden.