Kinderen die met een lege maag op school komen: het zou niet mogen, maar het gebeurt helaas wel. En door de stijgende voedselprijzen groeit het probleem. Nu er door het kabinet geld wordt vrijgemaakt voor gratis schoolmaaltijden, zullen waarschijnlijk meer scholen dit gaan aanbieden. Ik zou die scholen willen meegeven: grijp deze mogelijkheid aan om alle kinderen een gezonde basis mee te geven.
Inmiddels zijn 500 basisscholen gestart met het aanbieden van een gratis schoolontbijt. Het gaat om scholen met een groot aantal kwetsbare leerlingen. Zij krijgen daarvoor 5 miljoen euro. Het kabinet wil ook 100 miljoen euro vrijmaken om gratis lunches op de basisschool mogelijk te maken. Dit moet voorkomen dat kinderen zonder eten naar school gaan, en ervoor zorgen dat ze gezond(er) gaan eten.
Het eerste punt is uiteraard van groot belang, maar het tweede punt verdient volgens mij net zoveel aandacht. Een maag gevuld met gezonde producten levert kinderen veel meer op dan alleen een gevulde maag. Bovendien zouden we in mijn ogen moeten streven naar een gezonde basis voor alle kinderen in Nederland. Een gratis ontbijt en/of lunch op school kan hierin een belangrijke bijdrage leveren.
Sociale verschillen verkleinen
Kinderen in de basisschoolleeftijd zijn volop in de groei en in ontwikkeling. Het is daarom belangrijk dat ze alle voedingsstoffen binnenkrijgen die ze nodig hebben. Gezonde schoolmaaltijden bieden kinderen die belangrijke voedingsstoffen en geven genoeg energie om de hele dag te leren en te spelen. Ook draagt het bij aan hun welzijn.
Maar eten op school biedt meer kansen. Het kan ook de ongelijkheid tussen leerlingen verkleinen.
![]()
Als kinderen zelf eten en drinken meenemen naar school, dan kunnen daarin grote verschillen zitten. Het ene kind krijgt wel een gezonde lunch mee, terwijl een ander witbrood met chocopasta eet of misschien alleen een koekje of chips in z’n trommel vindt. Dit kan te maken hebben met de financiële situatie thuis, maar ook met kennis en vaardigheden wat betreft gezond eten.
Het ligt voor de hand dat als alle kinderen toegang hebben tot gezonde maaltijden op school dit sociale ongelijkheden in voedselinname verkleint. In onderzoek uit bijvoorbeeld Engeland en Noorwegen zijn positieve effecten gevonden van een gezonde schoollunch op het verkleinen van ongelijkheid tussen sociale klassen.
Bouw een lekker broodje!
Het verstrekken van een schoolontbijt of schoollunch biedt ook kansen voor integratie met lessen over gezonde voeding en het aanleren van voedselvaardigheden. Denk hierbij aan: kinderen betrekken bij het klaarmaken van het eten, nieuwe dingen laten proeven of in gesprek gaan over voedselkeuzes bij bijvoorbeeld een buffet. Zo leren ze meteen meer over gezond eten.
Bij een buffet met producten uit de Schijf van Vijf is er voor kinderen genoeg gezond lekkers te kiezen. Denk aan volkorenbrood en bruinbrood met halvarine en beleg als 100% pindakaas, 30+ kaas, groente en fruit. Je kunt nog een stapje verder gaan en extra smaakmakers toevoegen als kruiden, ongezouten noten, zaden en pitten.
Het Voedingscentrum heeft hiervoor een handige broodjesbouwer ontwikkeld:
Bovendien staat bij een gezamenlijke schoolmaaltijd het eetmoment centraal. Dat kan zorgen voor meer rust en ook gezelligheid. Door tijd te nemen voor het eten, is de kans groter dat kinderen meer binnenkrijgen van de gezonde dingen die je aanbiedt. Nu komen bijvoorbeeld mijn eigen kinderen weleens thuis met een halfvolle lunchtrommel, omdat ze te weinig tijd hebben gehad om alles op te eten.
Voor scholen die al worstelen met personeelstekorten en tijdsdruk, kan het verzorgen van een maaltijd voelen als een extra belasting. Het Voedingscentrum helpt graag bij het organiseren van een ontbijt of lunch met handige tips en inspiratie, uitleg over benodigdheden en duidelijke richtlijnen. Alles helemaal zelf uitvogelen en bedenken, is dus niet nodig.