“Was vaak je handen.” Deze boodschap zal niemand ontgaan zijn in deze coronacrisis. Zelfs mijn kinderen kregen op school les in handen wassen. Deze aandacht voor handen wassen had ik nog niet eerder meegemaakt. Maar ik ben er erg blij mee.
Nu is er natuurlijk ook behoorlijk wat aan de hand. Het coronavirus (COVID19) is een nieuw, zelfs dodelijk virus wat zich vrij gemakkelijk verspreidt. Hoofdzakelijk via druppeltjes die vrijkomen bij hoesten of niezen, maar ook via de handen kan het zich verspreiden. Bijvoorbeeld als je met ‘besmette’ handen je ogen, neus of mond weer aanraakt. Al jaren weten we dat handen een belangrijke rol spelen in het verspreiden van infectieziekten. Ook als je het hebt over voedselinfecties. Niet voor niets adviseren we om de handen te wassen voor het koken, voor het eten, na het toilet en na het aanraken van rauwe voedingsmiddelen zoals vlees. Maar gebeurt het ook?
![handen wassen helpt in de strijd tegen virussen en bacteriën]()
Minder voedselinfecties?
Recent onderzoek van onszelf, maar ook van het RIVM vertelt ons dat mensen zelf aangeven beter te letten op hygiëne sinds de uitbraak van d coronacrisis. Het merendeel van de deelnemers is vaker en/of beter de handen gaan wassen voor het koken (70%) en eten (65%). Dat is een goede zaak.
Ik vraag me af of dit, behalve op corona, ook effect heeft op het aantal voedselinfecties. Zou dit ook dalen hierdoor? Dat is nu denk ik nog te vroeg om te zeggen. Er zijn zoveel zaken gewijzigd in één keer de afgelopen maanden (zoals geen horeca, wellicht minder meldingen van voedselinfecties vanuit huisartspraktijken, andere kookgewoontes et cetera) dat het lastig zal zijn om een eventuele verlaging van het aantal voedselinfecties toe te schrijven aan handen wassen.
Zijn we te schoon?
Er wordt wel eens beweerd dat we met zijn allen veel te schoon zijn. Zo veel hygiëne en zo vaak handen wassen, zou onze afweer zwak maken en ons juist vaker ziek maken. Maar dat is een gevaarlijke uitspraak. Voor 1900 had de samenleving te maken met een gigantische kindersterfte, omdat we ons veel minder bewust waren van de noodzaak van goede hygiëne. Er waren vaak infectieziektes. En daar willen we niet naar terug.
Lees meer hierover in mijn eerdere column 'Zijn we nog wel vies genoeg?'
We weten dat onze verbeterde hygiëne heeft bijgedragen aan een betere levensverwachting. Natuurlijk hebben we dat ook te danken aan betere voeding, leefomstandigheden en antibiotica, maar ook aan de hygiëne. En handen wassen is daar een belangrijk onderdeel van.
Helpt desinfecterende handgel?
En hoe zit het met ontsmettende handgel met alcohol? Het beste blijft toch handen wassen met water en zeep. Ook het RIVM geeft aan dat dit de voorkeur heeft. Handalcohol of handgel werkt minder goed bij vieze of plakkerige handen. Handgel kan een alternatief zijn als er geen plek is om je handen met water en zeep te wassen. Dus desinfecterende gel kan, maar gebruik het alleen als water en zeep niet voorhanden is. Als je het te vaak gebruikt, kunnen ziekteverwekkers ongevoelig worden.
Handen wassen: een goede gewoonte
Vaker en beter handen wassen zou een mooi overblijfsel zijn van deze vreselijke coronacrisis. Nu is het echt niet nodig om dit continu te doen. Maar meer doelgericht. Oftewel ‘targeted hand washing’ zoals de Engelsen dat zo mooi zeggen. Dus zeker na toiletbezoek, bij het koken en voor het eten, na een activiteit buitenshuis, na contact met dieren en het verzorgen van een zieke. Dan zou het heel goed kunnen dat in de toekomst niet alleen de verspreiding van virussen afneemt, maar ook het aantal voedselinfecties.
Mijn tip: maak van handen wassen een nieuwe goede gewoonte. Dat scheelt alvast 1 goed voornemen voor 2021!
Wieke van der Vossen, Expert voedselveiligheid