Voedingscentrum.nl maakt gebruik van cookies. Waarom? Lees onze uitleg.
Menu
Zoek

Biodiversiteit op je bord

Dr. Ir. Corné van Dooren

Dr. Ir. Corné van Dooren

Oud medewerker - expert duurzaam eten
22 mei 2017
Elk jaar in mei vindt de Dag van de Biodiversiteit plaats. Biodiversiteit heeft alles te maken met wat er op je bord ligt. Hoewel er tienduizenden producten in de supermarkten liggen, is de genetische variatie ervan maar erg beperkt.

Het merendeel van onze calorieën komt maar van een paar gewassen: tarwe, maïs, rijst, soja, suikerbieten. En ook binnen de gewassen is er weinig variatie. Zo zijn alle bananen die we eten van het ras Cavendish, maar deze wordt sterk bedreigd door een schimmelziekte. Bovendien zorgt de teelt van gewassen, zoals banaan, soja, oliepalm en cacao, voor enorme monoculturen in tropische gebieden, waarvoor ook nog vaak soortenrijk regenwoud gekapt is.



60% van het verlies aan biodiversiteit wordt veroorzaakt door voedselketens. Hoe eenzijdiger we eten, hoe eenzijdiger ons landschap wordt. Maar dat kun je ook omdraaien: hoe gevarieerder we eten, hoe meer biodiversiteit in onze omgeving. Denk bijvoorbeeld aan oudere graangewassen zoals rogge, gerst en boekweit, maar ook aan vergeten Hollandse groenten.

Het Voedingscentrumadvies ‘Eet gevarieerd’, is niet alleen heilzaam voor je eigen lichaam, maar ook voor de natuur! Daar valt nog veel te ontdekken. Zo was ik eens bij een Belgisch instituut dat honderden Oudhollandse appel- en perenrassen verzameld had. Al die intense vormen, kleuren en smaken geeft een hele nieuwe beleving van fruit eten.

Laatst zag ik op TV een documentaire over hoe de palmolieproductie op Borneo het leefgebied van de orang-oetang bedreigt. Palmolie zit in heel veel voedingsmiddelen. Doordat de ontbossing in de belangstelling staat, zijn er keurmerken gekomen die garanderen dat er geen nieuw bos gekapt wordt voor de teelt. Bijvoorbeeld het groene kikkertje van Rainforest Alliance voor koffie, cacao en bananen,  en het keurmerk RSPO Certified Sustainable Palm Oil. Voor soja is er ook iets dergelijks: Round Table Responsible SOy (RTRS). Gelukkig is het tegenwoordig verplicht om op producten te vermelden welke oliën en vetten gebruikt zijn. Daar kun je dus als consument op letten als je duurzamer wilt leven.

Maar niet alleen op land, maar ook in zee gaat biodiversiteit verloren door ons consumptiepatroon. Dan hebben we het over overbevissing. Het is dus belangrijk om vissoorten te kiezen die niet overbevist zijn en waarvan de vismethode duurzaam is (MSC-keurmerk, Viswijzer). De zee herbergt nog heel wat culinaire verrassingen in zich.

We kunnen het nog dichter bij huis zoeken. De landbouw in ons kikkerlandje wordt gedomineerd door één soort grasland met één soort melkkoe Holstein Friesian. Daarnaast zorgt de inzet van kunstmest en bestrijdingsmiddelen voor verschraling van de natuur. Daardoor zijn er veel weidevogels en akkerkruiden verdwenen.

Gelukkig zijn er steeds meer boeren die aan natuurbeheer doen. Een mooi voorbeeld van zo’n initiatief is Stichting Veldleeuwerik, die hun akkerbouwproducten herkenbaar als ‘duurzaam geteeld’ verkopen. Een van de akkerbouwers zegt het zo: "Dit project daagt me uit om niet voor snelle winst te gaan, maar voor een soort rentmeesterschap over de jaren." Dit soort initiatieven kunnen we belonen door  producten te kopen van boeren die ook actief aan natuurbeheer doen.

Kortom, de biodiversiteit op de planeet staat inderdaad onder druk, maar gelukkig kun je zelf iets doen om de situatie te verbeteren. Als consument kun je de voorkeur geven aan producten met een duurzaamheidskeurmerk en bepaal je zelf hoe gevarieerd je bord eruit ziet!

Corné van Dooren, expert Duurzaam Eten