Hoge en toenemende prijzen voor eten, drinken en energie kunnen ervoor zorgen dat je keuzes maakt die de kans op een voedselinfectie vergroten. Uit Brits onderzoek blijkt dat een heel aantal mensen in het Verenigd Koninkrijk bijvoorbeeld de koelkast of de vriezer uitzet om energie te besparen. Of producten toch eet na de 'te gebruiken tot'-datum (TGT).
Dit is geen goed idee. Zeker niet voor mensen die gevoeliger zijn voor het krijgen van een voedselinfectie of waarbij de gevolgen ernstiger kunnen zijn, zoals ouderen, jonge kinderen, zwangeren en mensen met een verminderde weerstand. Wat kun je wel doen om geld te besparen op een veilige manier?
De 10 beste veiligheidstips die helpen bij het besparen
1. Houd je koelkast op 4 graden
Door je koelkast op 4 graden te zetten verminder je de kans op uitgroei van ziekmakende bacteriën en zorg je ervoor dat producten langer goed blijven. Producten bederven minder snel, waardoor je minder snel producten hoeft weg te gooien.
Hoe oud is je koelkast of vriezer?
Oude koelkasten en vriezer zijn stroomvreters: die kun je het beste vervangen. Let bij het kiezen van een nieuwe koelkast of vriezer vooral op het energiegebruik en kies voor een koelkast met een (donker)groen energielabel.
2. Sluit de koelkast zo snel mogelijk
Bespaar geld door de koelkastdeur niet open te laten, maar steeds snel te sluiten. Ruim je boodschappen bij thuiskomst zo snel mogelijk op. Zet je boodschappentassen zo dicht mogelijk bij de koelkast. Zet alles in één keer erin, in plaats van steeds de deur open en dicht doen.
3. Controleer de rubbers van de koelkast en vriezer
Controleer of de deur van de koelkast en de vriezer goed sluit. Door een kier verlies je veel kou en dat kost energie. Om te voorkomen dat een kier ontstaat, kun je het beste regelmatig het rubber schoonmaken. Dan blijft het soepel en sluit de deur goed.
4. Ontdooi de vriezer
Door aanvriezen kan ijs in de vriezer ontstaan. Hierdoor werkt het apparaat minder goed en verbruikt het meer energie. Zo nu en dan de vriezer ontdooien is dus zeker een aanrader: het bespaart energie en je kunt er meer in kwijt. Het is handig de vriezer te ontdooien als er bijna geen eten in zit. Zet het eten eventueel tijdelijk met bevroren elementen in een koelbox of koeltas, of zet het goed afgesloten buiten in de (vries)kou.
5. Laat restjes eerst buiten de koelkast afkoelen
Sommige restjes, zoals een pan soep, kunnen nog erg warm zijn. Zet je deze warm in de koelkast, dan moet de koelkast extra hard werken om het af te koelen. Dat kost meer energie. Ook kan ander eten of drinken te veel opwarmen. Koel restjes eerst buiten de koelkast goed af door bijvoorbeeld de pan of kom in een bodem koud water te zetten. Met bevroren koelelementen of ijsblokjes maak je het water extra koud. Zet het restje dan binnen 2 uur in de koelkast. Andersom geldt dat je bevroren producten het beste in de koelkast kunt laten ontdooien. Zo ontdooi je producten veilig en het scheelt energieverbruik van de koelkast. Dan hoeft de koelkast minder hard te werken en dat bespaart energie.
6. Let op het verschil tussen THT en TGT
Eet producten met een 'te gebruiken tot'-datum (TGT), zoals rauw vlees, vis, gekoelde maaltijdsalades of vleeswaren op voor of op de datum. Na deze datum kunnen ziekmakende bacteriën te veel zijn uitgegroeid tot aantallen waar je ziek van kunt worden. Lukt het niet om het op te eten? Vries het dan voor of uiterlijk op de TGT-datum in. En ontdooi het later door het weer terug te leggen in de koelkast. Eet het vervolgens binnen een dag op. Ook kun je rauw vlees en rauwe vis voor of uiterlijk op de TGT-datum alvast bakken. Daarmee verleng je de houdbaarheid een paar dagen.
Producten met een 'ten minste houdbaar tot'-datum (THT), zoals een pak melk of kaas, kun je vaak nog prima wat langer bewaren dan de aangegeven datum. Kijk, ruik en proef of het nog goed is. Zit op harde kaas wat schimmel? Snijd deze dan ruim weg (1 cm), dan kun je de rest nog eten. Schimmel op andere voedingsmiddelen, zoals een potje jam of appelmoes, moet je wel weggooien.
7. Aanbiedingen van producten tegen de THT- of TGT-datum
Supermarkten prijzen producten vaak af als de houdbaarheidsdatum nadert. Kijk bij gekoelde producten met een TGT-datum zoals vis, vlees of vleeswaren of je ze voor of op de datum kunt eten. Of vries ze in. Dan zijn ze vaak nog maanden houdbaar, want in de vriezer groeien bacteriën niet. Eet of verhit ze vervolgens na ontdooien binnen een dag. Producten met een THT-datum kun je vaak nog prima eten na de datum. Kijk, ruik of proef.
8. Verhit bederfelijke producten voldoende
In rauw vlees, vis, of schaaldieren kunnen ziekmakende bacteriën voorkomen. Bespaar niet op het verhitten van dit soort producten, maar verhit ze altijd door en door. Dit geldt ook voor het opwarmen van kliekjes. Door het deksel op de pan te doen kun je wel energie besparen en is het sneller gaar.
Gebruik van de magnetron
Koken of opwarmen in de magnetron is ook een energiezuinige manier. Het enige nadeel van een magnetron is dat de warmte soms niet helemaal gelijk wordt verdeeld over het gerecht. Zelfs bij een draaiplaat kan dit gebeuren. Daardoor is bij grote hoeveelheden en onregelmatig gevormde gerechten en kliekjes de kans op koude plekken groot. Op de koude plekken worden eventuele ziekmakende bacteriën niet gedood. Door tussendoor te roeren of kleine stukken te verwarmen wordt een gerecht wel gelijkmatig verwarmd en gaan ziekteverwekkers dood.
9. Gebruik de eco-stand van de vaatwasser en wasmachine, maar draai zo nu en dan op 70 graden
Deel je vaatwasser zo efficiënt mogelijk in. Heb je een bestekmand? Plaats het bestek met het handvat naar beneden. Zo wordt het beter schoon. Zet glazen, kopjes, schaaltjes, schotels en kleine borden in de bovenste korf. Zorg ervoor dat het vuile gedeelte naar beneden wijst, zo blijft er geen water achter. Laat de vaatwasser pas draaien als hij helemaal vol is. Door te kiezen voor het eco-programma, is het energiezuiniger. Het nadeel is alleen dat de temperatuur te laag is om alle bacteriën goed te doden. Draai daarom zo nu en dan de vaatwasser op minimaal 70 graden. Dat geldt ook voor de wasmachine. Vaatdoekjes, thee- en handdoeken kun je het beste wassen op minimaal 60 graden om bacteriën te doden.
10. Gebruik een sopje en heet water, desinfectiemiddel is niet nodig
Maak je keuken goed schoon met heet water en een beetje allesreiniger, schoonmaakazijn of afwasmiddel. Een desinfecterend schoonmaakmiddel is duur en niet nodig. Het is zelfs beter deze niet te gebruiken omdat bacteriën resistent kunnen worden voor dit soort middelen. Dat betekent dat de bacteriën dan niet meer doodgaan van het desinfecterende schoonmaakmiddel. Een gewoon sopje is goedkoper en voldoende om goed schoon te maken.