Als Voedingscentrum zien we het liefst dat er zo min mogelijk bestrijdingsmiddelen nodig zijn in de voedselketen. Minder gebruik draagt bij aan de veiligheid van ons eten, en aan een gezonde leefomgeving voor mens, dier en plant. Daarnaast pleiten we ervoor dat mogelijke gecombineerde effecten van verschillende bestrijdingsmiddelen mee worden genomen in wetgeving.
We volgen de discussie over bestrijdingsmiddelen op de voet. We begrijpen de zorgen van mensen, tegelijkertijd willen we dat mensen ook niet onnodig bang zijn voor hun gezondheid en dan bijvoorbeeld bepaalde groente en fruit gaan mijden.
Inspectieresultaten: 97% voldoet aan de wet
Elk jaar controleert de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) voedingsmiddelen op resten bestrijdingsmiddelen. De inspectie van 2024 is net verschenen en laat zien dat het grootste deel van ons voedsel voldoet aan de wettelijke eisen.
De NVWA onderzocht ruim 7.000 monsters van voedingsmiddelen. In 97% van de gevallen bleven de resten van bestrijdingsmiddelen binnen de wettelijke grenzen. In ongeveer een derde van de monsters werden helemaal geen resten aangetroffen. Producten die niet voldeden aan de wet, mochten niet verhandeld worden.
Als er meer bestrijdingsmiddel op een product overblijft dan mag, is dat niet gelijk gevaarlijk voor onze gezondheid. De wettelijke grenzen liggen meestal ruim onder de schadelijke grens.
Zorgen over het cocktaileffect
Toch blijven er zorgen. Uit onderzoek van het Voedingscentrum blijkt dat meer dan de helft van de consumenten ongerust is over resten van bestrijdingsmiddelen in eten. Vooral het zogenoemde cocktaileffect roept vragen op: de blootstelling aan meerdere middelen tegelijk.
De Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) erkent het mogelijke risico van het cocktaileffect en werkt aan methoden om dit beter te beoordelen. In eerste onderzoeken heeft EFSA geen bewijs gevonden dat de gecombineerde effecten schadelijk zijn voor de gezondheid, maar er is nog meer onderzoek nodig.
Het Voedingscentrum vindt dat er haast moet zijn bij dit onderzoek en dat mogelijke gecombineerde effecten structureel moeten worden meegenomen in wetgeving.
Mensen die werken met bestrijdingsmiddelen
In de media en op sociale media is er regelmatig verwarring over bestrijdingsmiddelen. Het risico van werken met deze middelen en het binnenkrijgen van resten via voeding wordt soms door elkaar gehaald.
Iemand die voor zijn beroep werkt met bestrijdingsmiddelen, kan meer aan deze stoffen worden blootgesteld. Hoe meer direct contact met bestrijdingsmiddelen, hoe hoger de blootstelling is. Uiteindelijk kan het dan schadelijk zijn voor de gezondheid.
Natuurschade
Bestrijdingsmiddelen doden vaak niet alleen de planten en dieren waarvoor ze bedoeld zijn. Ook kan het effect hebben op andere planten en dieren. Bijvoorbeeld bijen, zweefvliegen, kevers en andere insecten. En daar hebben weer dieren last van die deze insecten eten. De biodiversiteit neemt af en de balans in de natuur kan verstoord raken.
Wat betekent dit voor jou?
Als Voedingscentrum adviseren we altijd op basis van een zo compleet mogelijk pakket aan wetenschappelijke informatie. Als het gaat om bestrijdingsmiddelen, missen er dus stukken informatie. Tegelijkertijd is er ook heel veel wat we wél weten.
Met de kennis die we nu hebben, weten we dat de kans dat resten van bestrijdingsmiddelen een gevaar voor de gezondheid vormen klein is. En we weten zeker dat de gezondheidsvoordelen van het eten van groente en fruit groot zijn. Blijf dus groente en fruit eten.
Wel adviseren we altijd:
- Was groente en fruit voor gebruik onder stromend water. Daarmee verwijder je vuil, bacteriën en een deel van de eventuele resten van bestrijdingsmiddelen. Baking soda of speciale middeltjes zijn niet nodig. Ze werken niet beter dan water en kunnen zelfs ongezond zijn als er resten achterblijven.
- Varieer in wat je eet: zo beperk je de kans dat je steeds dezelfde stoffen binnenkrijgt.
- Kies je voor biologisch? Dan zijn er bij de teelt alleen bestrijdingsmiddelen gebruikt die afgeleid zijn van natuurlijke stoffen. Soms kunnen er toch kleine sporen van chemische bestrijdingsmiddelen aanwezig zijn, bijvoorbeeld uit de omgeving. Deze liggen vaak lager dan bij niet-biologische producten.