Het CBS kwam gisteren naar buiten met zorgelijke cijfers. Overgewicht onder kinderen en jongeren neemt toe. Van de 18- tot 25-jarigen heeft 1 op de 4 overgewicht. Onze ongezonde eetomgeving is mogelijk een oorzaak. Die omgeving móet gezonder vindt het Voedingscentrum.
De toename die het CBS rapporteert is zorgelijk. Kinderen die opgroeien met een gezond gewicht vergeleken met kinderen die overgewicht hebben, bewegen makkelijker en hebben minder kans op klachten en ziekten die aan overgewicht gerelateerd zijn. Ook hebben kinderen met een gezond gewicht later minder kans op overgewicht op latere leeftijd.
We weten niet precies wat de oorzaken zijn van deze toename in overgewicht. Mogelijk dat een eetomgeving vol verleidingen en weinig bewegen hieraan hebben bijgedragen. Het is belangrijk dat onze eetomgeving gezonder wordt. Daar heeft iedereen profijt van - ook kinderen en jongeren.
Wat is een ongezonde eetomgeving?
We worden overal verleid om ongezond te eten en te drinken. Het aanbod van ongezond eten is veel groter dan het aanbod van gezond eten. Het is vaak makkelijker om een hamburger te kopen dan een appel. In een supermarkt staat het merendeel van de producten niet in de Schijf van Vijf. Rondom scholen is er vaak veel ongezonds te vinden. Bovendien wordt er veel reclame voor ongezond eten gemaakt.
Voor elke miljoen euro die de overheid investeert in het stimuleren van gezonde eetgewoonten, spenderen bedrijven 30 miljoen euro aan het promoten van ongezonde voeding. Er is nauwelijks aan te ontsnappen. Al vanaf jonge leeftijd krijgen kinderen dit mee, waardoor ze een omgeving met veel ongezond eten normaal gaan vinden. Dit lijkt niet zonder gevolgen te blijven.
Geen weloverwogen keuze
We vinden ongezond eten lekker. Ons lichaam is gebouwd op tijden van schaarste. Als er iets te eten is, hebben we de neiging om dit op te eten, zodat je wat reserves hebt voor als er niets is. Het liefst iets met veel calorieën. We vinden daarom vet en suikerrijk eten lekker. Ons brein stuurt dit aan. In vroegere tijden werkte dat vast prima, maar nu je overal alles kunt eten werkt het niet meer.
Bovendien is eten en drinken vaak geen weloverwogen keuze, ook al denk je van wel. Het is veelal gewoontegedrag. Het merendeel van ons gedrag gebeurt automatisch, zo zijn we geprogrammeerd. Dat helpt ons om energie te besparen. Denk aan autorijden en fietsen, maar dus ook iets drinken of snacken, je denkt er nauwelijks over na. Staan er chocolaatjes op tafel, dan eten we die. Staan er snackgroenten, dan knabbelen we die weg. Het aanbod is bepalend voor ons gedrag.
Daarom vindt het Voedingscentrum het zo belangrijk dat de eetomgeving gezonder wordt, voor jong en oud.
Wat kunnen we eraan doen?
Om onze eetomgeving gezonder te maken is een pakket aan maatregelen nodig, zoals het verlagen van de prijs van producten in de Schijf van Vijf en het terugdringen van het aantal verkooppunten van fastfood. Al in 2021 hebben experts 10 maatregelen op een rij gezet om te zorgen voor minder overgewicht.
Eetomgevingen kunnen ook zelf aan de slag. En gelukkig gebeurt dat ook steeds meer. Velen zijn met de Richtlijn Eetomgevingen van het Voedingscentrum aan de slag om de gezonde en duurzame keuze de makkelijke keuze te maken. Denk aan schoolkantines, attracties, stadions, festivalterreinen en ziekenhuizen.
Toename bij jongeren
Uit de cijfers van CBS blijkt dat de toename in gewicht vooral voorkomt bij jongeren tussen de 18 en 25 jaar. Mogelijke oorzaken voor overgewicht in deze leeftijdsgroep kunnen zijn dat jongeren steeds meer in aanraking komen met allerlei omgevingen, meer geld te besteden hebben en daar dus van kunnen genieten. Maar ook dat ze minder goed de gevolgen voor hun gezondheid kunnen overzien, omdat ze door hun puberbrein minder risico's zien. Ook alcoholgebruik en minder bewegen kunnen oorzaken zijn.
Wat kunnen jongeren tussen de 18 en 25 doen?
Tegen de eetomgeving kun je als jongere weinig doen, maar je kunt je er wel zo goed mogelijk tegen wapenen. Verder kun je goed in de gaten houden of jij in energiebalans bent. Voor tips over gezond eten of over gezond afvallen kun je altijd terecht op de website van het Voedingscentrum.
Wat kun je als ouder het beste doen als je kind overgewicht heeft?
Ook bij kinderen is overgewicht een probleem. Wat kun je dan als ouder doen? Als je kind overgewicht heeft is het belangrijk om te eten en drinken volgens de Schijf van Vijf, net als voor kinderen met een gezond gewicht.
Het is niet aan te raden om op eigen houtje je kind te laten lijnen. Kinderen hebben namelijk alle voedingsstoffen nodig om goed te groeien. Vraag daarom advies aan de huisarts, jeugdverpleegkundige of schoolarts. Zij kunnen je kind eventueel doorverwijzen naar de juiste zorgverlener voor hulp, zoals een kinderdiëtist of kinderarts. Lees meer wat je kan doen als je kind overgewicht heeft.
Wat kun je doen om te voorkomen dat je kind te zwaar wordt?
- Eet aan tafel. Dit is niet alleen gezelliger, maar kinderen (en volwassenen) eten ook minder dan wanneer ze voor de televisie of achter de computer of tablet zitten.
- Haal de snoeppot uit het zicht en zet fruit en snackgroente op tafel. Zo stimuleer je je kind (en jezelf) om gezonder te kiezen.
- Let eens op tussendoortjes: wat zit er eigenlijk allemaal in qua suiker, vet en calorieën? Veel producten die gezond lijken zijn dat eigenlijk niet. Gezonde tussendoortjes voor je kind zijn onder andere fruit, (snack)groente, een volkorenboterham met 100% pindakaas of een mueslibol.
- Wat drinkt je kind? Ook pakjes drinken en (fruit)sap bevatten vaak meer calorieën dan je denkt. In een pakje appelsap zitten bijvoorbeeld wel 5 klontjes suiker. Het is beter om voor water of thee te kiezen.
- Zorg voor voldoende beweging: lekker buitenspelen en sporten is goed voor je kind. Maak ook afspraken over schermtijd, zodat je kind niet te veel stilzit.
- Zorg voor voldoende slaap. Mensen die te weinig slapen hebben meer kans op overgewicht, dit geldt ook voor kinderen.
Voor de pers
Wil je meer weten over dit onderwerp? Neem dan contact op met onze persafdeling: telefoon 070-3068883 of via media@voedingscentrum.nl.