Voedingscentrum.nl maakt gebruik van cookies. Waarom? Lees onze uitleg.
sluit
Menu
Zoek

Richtlijn Eetomgevingen voor Scholen

Door (kleine) veranderingen kunnen jullie het aanbod eten en drinken in de school gezonder en duurzamer maken. Het Voedingscentrum heeft op basis van de Schijf van Vijf een richtlijn opgesteld om scholen hierbij te helpen: de Richtlijn Eetomgevingen voor Scholen. Deze bestaat uit 3 onderdelen: aanbod, uitstraling en beleid.

Aanbod

Al het eten en drinken dat jullie op school aanbieden aan leerlingen en studenten noemen we aanbod. Denk daarbij aan de kantine, automaten, koffiebars, watertappunten of andere plekken in de school waar je eten en drinken kan kopen. Voor niveau zilver, goud en ideaal zijn verschillende criteria voor het aanbod. Hoe edeler het metaal, hoe verder je opschuift naar de Schijf van Vijf.

Zilver:

  • In elke aanwezige product- en maaltijdgroep wordt minstens één betere keuze aangeboden.
  • Minstens 60% van het aanbod eten en drinken in het uitgestalde aanbod en de automaten is een betere keuze.
  • Verse groente of fruit wordt opvallend aangeboden.
  • Water drinken wordt gestimuleerd.

Goud:

  • In elke aanwezige product- en maaltijdgroep wordt minstens één betere keuze aangeboden.
  • Minstens 80% van het aanbod eten en drinken in het uitgestalde aanbod en de automaten is een betere keuze.
  • Verse groente en fruit wordt opvallend aangeboden.
  • Water drinken wordt gestimuleerd.

Ideaal:

  • Het gehele aanbod eten en drinken in het uitgestalde aanbod en automaten voldoet aan de criteria van de Schijf van Vijf.
  • Verse groente en fruit wordt opvallend aangeboden.
  • Water drinken wordt gestimuleerd.

Uitstraling

De plaatsing en presentatie van producten hebben invloed op de keuzes van leerlingen of studenten. Deze plaatsing- en presentatietechnieken noemen we uitstralingspunten.

In alle gezondere eetomgevingen op school vormen deze 3 punten de basis voor een gezonde uitstraling:

  1. Op de opvallende plaatsen bij het uitgestalde aanbod in de kantine staan alleen betere keuzes.
  2. Op de opvallende plaatsen in automaten staan alleen betere keuzes.
  3. Als bij de kassa eten en/of drinken wordt aangeboden, staan daar alleen betere keuzes.

basisuitstralingspunten

Naast de 3 basis-uitstralingspunten, zijn er nog 6 aanvullende punten die de uitstraling van de kantine bepalen:

  1. Groente en fruit zijn aantrekkelijk gepresenteerd.
  2. Op de looproute zie je Schijf van Vijf producten en dagkeuzes het eerst.
  3. Bij (aanprijs)acties worden alleen betere keuzes aangeboden.
  4. Op de menukaart of prijslijst staan voor minimaal 50% betere keuzes.
  5. Op beeldmateriaal van eten of drinken in de kantine staan alleen betere keuzes.
  6. Reclames op automaten van eten of drinken laten alleen producten uit de Schijf van Vijf zien.

Hoe meer van deze aanvullende uitstralingspunten jullie toepassen, hoe gezonder de uitstraling van jullie kantine. Per niveau moet voldaan worden aan een bepaald aantal aanvullende uitstralingspunten. Is een uitstralingspunt niet van toepassing in jullie kantine? Dan wordt dat ook als 'voldaan' gescoord. Niet aanwezig is namelijk ook geen verleiding.

  • Zilver: minimaal 3 van de 6 punten.
  • Goud: minimaal 5 van de 6 punten.
  • Ideaal: alle 6.

Beleid

Voor alle niveaus geldt dat de gezondere schoolkantine is vastgelegd in het schoolbeleid. Een eerste stap is het tekenen van de Ambitieverklaring en deze zichtbaar maken, bijvoorbeeld op de website of als Opstapje op het collectiebord. Hiermee laten jullie zien dat jullie school zich in gaat zetten voor een gezonde en duurzame eetomgeving op school.

Brochure Richtlijn Eetomgevingen voor Scholen

In de brochure Richtlijn Eetomgevingen voor Scholen vind je uitleg over de richtlijnen, een stappenplan en de criteria. Download de Brochure Richtlijn Eetomgevingen voor Scholen (pdf) of lees de brochure hieronder.

Neem een kijkje in een gezonde schoolkantine

Bekijk hieronder hoe een zilveren of gouden kantine eruit ziet. Klik op een blauw blokje in de afbeelding om meer uitleg te krijgen over dat onderdeel.

Zilveren schoolkantine

Gezonde (aanprijs)acties

Bij (aanprijs)acties kunnen leerlingen of studenten alleen betere keuzes kiezen. Denk aan een combideal van 2 producten voor een lagere prijs, zoals een belegd broodje met een flesje water. Ook bij andere aanbiedingen en spaaracties promoot je alleen betere keuzes.   

Gezonde (aanprijs)acties is één van de 6 aanvullende uitstralingspunten. Hoe meer punten jullie toepassen, hoe gezonder de uitstraling van jullie kantine. Een zilveren kantine voldoet aan minimaal 3 van de 6 punten.   

Ongezond achteraan
Plaats gezond opvallend en ongezond uit het zicht. De plaatsing en presentatie van producten kan namelijk invloed hebben op de keuzes van leerlingen of studenten. Dus zet gezonde volkorenbroodjes, fruit, groente, water en ongezoete zuivel vooraan. Eventuele weekkeuzes plaats je juist achteraan of achter de balie. Zo staan ze niet of minder in het zicht van leerlingen of studenten.
Water is normaal
In gezonde schoolkantines wordt water drinken gestimuleerd. Zorg dat leerlingen of studenten altijd water kunnen verkrijgen. Bijvoorbeeld met watertappunten, waterkannen of waterflesjes in de koelvitrine, op de balie of in een automaat.
60% betere keuzes

Al het eten en drinken dat jullie in de kantine of automaat aanbieden, noemen we aanbod. In een zilveren schoolkantine bestaat minstens 60% van het aanbod uit betere keuze producten. Betere keuzes zijn Schijf van Vijf-producten én dagkeuzes buiten de Schijf van Vijf. Blader door de inspiratiefolders en bekijk onze gezonde, lekkere kantinerecepten.

Gebruik de ‘Wat staat erin de Schijf’-tool van het Voedingscentrum om op te zoeken of iets een Schijf van Vijf-, dag- of weekkeuze is. Hier vind je ook meer uitleg over dag- en weekkeuzes. 
Groente of fruit
In een zilveren kantine bieden jullie groente of fruit aan. Dit op een opvallende en aantrekkelijke manier. Bijvoorbeeld bekertjes met druiven, handfruit, fruitsalades of verwerk het in broodjes of maaltijden. Of wat dacht je van een heerlijke salade, groente op de broodjes of snackgroente?

Gouden schoolkantine

Looproute

Op de looproute door de kantine zijn betere keuzes het eerste te zien. Pas later in de route komen leerlingen of studenten eventueel langs weekkeuzes. Zo is de gezonde keuze ook de makkelijke keuze.  

De looproute is één van de 6 aanvullende uitstralingspunten. Hoe meer punten jullie toepassen, hoe gezonder de uitstraling van jullie kantine. Een gouden kantine voldoet aan minimaal 5 van de 6 punten.      
Gezond valt op
Geef betere keuze producten een opvallende plek. Denk aan vooraan, op ooghoogte, een verhoging, binnen handbereik of op andere plekken van de balie die het eerste in het oog vallen. Plaats ook bij de kassa betere keuze producten. Zo maak je gezond kiezen makkelijk voor leerlingen of studenten. 
Schoolkantine Schaal

Teken de Ambitieverklaring en ontvang gratis het collectiebord. Om zo aan iedereen jullie gezonde beweging te laten zien! Het tekenen en publiceren van de Ambitieverklaring is direct een mooie start met jullie schoolbeleid. En dat wordt beloond met een Opstapje: een tegel voor op het collectiebord. 

Behalen jullie de ambitie voor een zilveren, gouden of ideale kantine? Dan ontvangen jullie voor dat schooljaar een Schoolkantine Schaal voor op het collectiebord.   

Groente én fruit
In een gouden kantine bieden jullie groente én fruit aan. En dat op een opvallende en aantrekkelijke manier. Bijvoorbeeld in voorgesneden porties, verwerkt op broodjes of in maaltijden, of in mooie schalen of manden op de balie. Leerlingen of studenten worden zo “verleid” tot gezonde keuzes.
80% betere keuzes

Al het eten en drinken dat jullie in de kantine of automaat aanbieden, noemen we aanbod. In een gouden schoolkantine bestaat minstens 80% van het aanbod uit betere keuze producten. Betere keuzes zijn Schijf van Vijf-producten én dagkeuzes buiten de Schijf van Vijf. Blader door de inspiratiefolders en bekijk onze gezonde, lekkere kantinerecepten. 

Gebruik de ‘Wat staat er in de Schijf’-tool van het Voedingscentrum om op te zoeken of iets een Schijf van Vijf-, dag- of weekkeuze is. Hier vind je ook meer uitleg over dag- en weekkeuzes. 

Gezonde én duurzame schoolkantine

Met de Richtlijn Eetomgevingen voor Scholen schuif je met het aanbod op naar de Schijf van Vijf. De Schijf van Vijf helpt om gezondere en duurzamere keuzes te maken. Dat levert winst op voor mens én milieu. Ook minder voedsel verspillen is goed voor het milieu. Ontdek hoe jullie duurzamere keuzes kunnen maken in de schoolkantine.