Er zijn allerlei voedingsadviezen te vinden. Ook verschijnen er op blogs en nieuwssites regelmatig nieuwe onderzoeken naar voeding en gezondheid.
Hoe herken je betrouwbare adviezen over voeding?
Wetenschappelijke consensus
Over het algemeen worden voedingsadviezen die gebaseerd zijn op wetenschappelijke consensus als het meest betrouwbaar gezien. Wetenschappelijke consensus betekent dat de meerderheid van de internationale, gespecialiseerde wetenschappers het met elkaar eens is over de interpretatie van al het beschikbare onderzoek.
Hoe herken je betrouwbare voedingsadviezen?
8 adviezen om betrouwbare informatie te spotten:
1. Websites van overheidsinstanties en officiële gezondheidsinstanties zijn meestal onafhankelijk
Websites van overheidsinstanties en officiële gezondheidsinstanties zijn over het algemeen onafhankelijk en betrouwbaar. Kijk op de ‘over ons’ op websites. Hebben ze een raad van toezicht, een wetenschappelijke adviesraad of medische adviesraad achter zich? En worden ze niet betaald door commerciële partijen? Dat zijn tekenen van betrouwbaarheid. Voorbeelden van betrouwbare sites:
2. Websites van commerciële partijen geven vaker gekleurde informatie
Bedenk wat de drijfveren zijn van commerciële partijen. Hebben ze financieel belang bij wat ze schrijven? Dan kan de informatie minder betrouwbaar zijn.
3. Oude blogs en nieuwsitems kunnen verouderde informatie bevatten
Oude blogs of nieuwsitems kunnen verouderd zijn. Officiële instanties passen hun website aan als er iets wijzigt in de voedingsadviezen.
4. Te mooi om waar te zijn is vaak ook te mooi
Wondermiddeltjes bestaan niet: er bestaat geen pil waarmee je afvalt, er is geen fruitsoort die zorgt dat je nooit kanker krijgt of een drankje waar je jong van blijft. Gezond blijf je het langst met een gezond eetpatroon. Oftewel: het geheel aan wat je eet en drinkt op een dag maakt uit, niet het (mogelijke) effect van één voedingsmiddel.
5. Het uitbannen van een productgroep kan niet zomaar
Kom je adviezen tegen die aanraden om een bepaalde groep voedingsmiddelen helemaal te schrappen uit je dieet? Wees dan waakzaam. Gezond eten gaat immers om het hele eetpatroon en niet om individuele voedingsmiddelen. Bovendien is de kans op tekorten aan voedingsstoffen groter als je producten vermijdt.
Heb je het idee dat het schrappen van een voedingsmiddel zoals brood of zuivel jouw gezondheid ten goede komt? Overleg dan altijd met je huisarts of diëtist over een plan van aanpak.
6. Een ervaring of mening is geen wetenschap
Wanneer iemand vanuit eigen ervaring of mening praat, is dat meestal niet wetenschappelijk goed onderbouwd. Wel hebben zij vaak de beste bedoelingen. Mensen hebben bijvoorbeeld een ziekte overwonnen of een nieuwe theorie bedacht en willen anderen hiermee helpen. Maar lang niet altijd komt hun zienswijze overeen met de wetenschappelijke consensus.
Ervaringsverhalen kunnen motiverend en inspirerend zijn, maar ze zijn over het algemeen niet de beste bron voor feitelijke informatie.
7. Er is een verschil tussen ‘experts'
Zit je op de website van een individu of beweert iemand iets in een artikel? Bekijk of ze expert of zelfbenoemd expert zijn. Experts zijn mensen die bijvoorbeeld een diploma hebben gehaald van de volgende opleidingen:
- Wageningen: Research Master ’Nutrition and Health‘ (alle specialisaties)
- Maastricht: Research Master ‘Nutrition and Metabolism, fundamental and clinical aspects’ en Research Master ‘Physical Activity and Health, specialisation Metabolism and Nutrition’
- Amsterdam: Research Master ‘Health Sciences, differentiation Nutrition and Health’
- Op hbo-niveau een opleiding Voeding en Diëtetiek
Voedingskundige is geen beschermde term. Veel voedingskundigen zijn wetenschappelijk opgeleid. Maar er zijn ook mensen die zich voedingskundige noemen terwijl ze slechts een paar cursussen op het gebied van voeding hebben gevolgd. Probeer daarom te achterhalen waar de voedingskundige werkzaam is en of diegene bijvoorbeeld lid is van een beroepsvereniging zoals de Nederlandse Academie van Voedingswetenschappen (NAV).
Ook ‘therapeut’ en ‘natuurgeneeskundige’ zijn geen beschermde titels. Iedereen mag zich zo noemen zonder daar een diploma of ervaring voor te hebben.
Artsen zijn belangrijke experts, maar zijn niet altijd geschoold in het duiden van voedingsonderzoeken. Zij kunnen je helpen door je goed door te verwijzen, te onderzoeken hoe het zit met de voedingsstoffen in je lijf, allergieonderzoeken te doen, enzovoorts.
8. Het aanhalen van onderzoek maakt informatie niet per se betrouwbaar
Bespreekt of verwijst een website naar wetenschappelijk onderzoek? Dat maakt de informatie niet automatisch betrouwbaar. Bedenk bij het lezen dat:
- de schrijver kan doen aan het zogenoemde ‘cherry picking’. Cherry picking houdt in dat de schrijver alleen onderzoeken aanhaalt die zijn theorie onderbouwen. Eventuele tegenstrijdige onderzoeken worden dan niet besproken.
- eén onderzoek nooit genoeg is om een advies op te baseren: adviezen moeten altijd gebaseerd zijn op al het beschikbare onderzoek.
- er zijn onderzoeken met meer en minder bewijskracht. Zo zegt dieronderzoek nauwelijks iets over de situatie bij mensen. Lees meer over verschillende typen onderzoek en hoe je onderzoek leest.
Vraag advies aan je arts of diëtist
Wil je op basis van gelezen adviezen iets aanpassen aan je eetpatroon, maar weet je niet zeker of je er goed aan doet? Vraag dan advies aan je huisarts of diëtist.