Fabrikanten mogen over een paar jaar rookaroma’s niet meer gebruiken in eten en drinken. Denk aan bepaalde rookworsten, gerookte nootjes of chips met barbecuesmaak. Rookaroma’s kunnen schadelijk zijn voor de gezondheid. Maar je gelijk zorgen maken is niet nodig. De risico’s zijn klein.
Voor het gebruik van aroma’s zijn strenge regels. De Europese Voedselveiligheidsautoriteit (EFSA) beoordeelt de veiligheid van aroma’s geregeld. Op basis van de onderzoeken kunnen ze nu niet zeker zeggen dat rookaroma's veilig zijn. Rookaroma’s waren toegelaten voor een periode van 10 jaar, maar worden nu dus verboden.
Expert voedselveiligheid van het Voedingscentrum Wieke van der Vossen geeft antwoord op veelgestelde vragen.
Waarom mogen rookaroma’s niet meer gebruikt worden?
“EFSA houdt zich al jaren bezig met de beoordeling van de veiligheid van rookaroma’s. In de loop van de jaren is daar steeds meer duidelijkheid over gekomen. Ook is de methode van beoordelen strenger geworden. Met deze nieuwe beoordeling konden ze veiligheidsrisico’s niet uitsluiten.”
Wat zijn de schadelijke effecten van rookaroma’s?
“Het is gebleken dat rookaroma’s mogelijk genotoxisch zijn. Als een stof genotoxisch is, dan betekent dit dat de stof DNA in cellen kan beschadigen. Het lichaam kan deze schade repareren. Maar soms lukt dat niet. Dan kan DNA-schade in de loop van de tijd leiden tot kanker.
Maar dit betekent niet dat iemand door het eten van rookaroma’s kanker krijgt. Of iemand kanker krijgt, hangt van verschillende factoren af. Welke en hoeveel schadelijke stoffen krijgt iemand binnen? Is er vanuit de genen meer risico op kanker? Rookt iemand? Hoe zit het met alcoholgebruik? Enzovoorts.
Je hoeft je dus niet meteen zorgen te maken als je weleens rookworst of iets anders eet met rookaroma’s. Het belangrijkste dat je kunt doen om de kans op kanker te verkleinen, is niet roken, geen alcohol drinken en verder zo gezond mogelijk te leven. Daarbij hoort ook gezond en gevarieerd eten."
Wat is het verschil tussen rookaroma’s en het roken van producten?
“Het toevoegen van rookaroma aan vlees, vis of kaas is wat anders dan het traditionelere roken. Rookaroma’s worden gemaakt door het condenseren van rook. Daarbij wordt van gasvormige rook een vloeistof gemaakt. Daarna wordt het gezuiverd en kan de stof gebruikt worden als aroma. Bij het roken hangt of ligt een product echt in de rook. Daarbij kunnen via de rook ook schadelijke stoffen in het product komen. Het gaat dan om PAK’s.”
Worden rookaroma’s direct uit producten gehaald?
“Nee, de komende 2 tot 5 jaar kun je rookaroma’s nog tegenkomen. Wanneer de rookaroma’s echt het traditionele roken vervangen, zoals voor rookworst en gerookte kip, krijgen fabrikanten 5 jaar om hun product aan te passen. Voor andere producten zoals snacks en sauzen geldt een periode van 2 jaar.”
Kan ik rookaroma’s mijden?
“Een keer een product met rookaroma’s, zoals een rookworst, eten kan dus niet meteen kwaad. Maar als je het wel al zelf wil mijden de komende jaren, dan is daar natuurlijk niets op tegen. Want rookaroma’s zitten vooral in producten die niet in de Schijf van Vijf staan. Je hebt het niet nodig.
Zit er een rookaroma in een product, dan staat er ‘rookaroma’ in de ingrediëntenlijst. Staat er alleen ‘rook’? Dan is het product gerookt.
In eten zitten sowieso veel verschillende soorten stoffen, gezond én ongezond. Dat je schadelijke stoffen binnenkrijgt, is ook niet altijd helemaal te vermijden. Daarom raden we altijd aan om gevarieerd te eten. Dan verklein je de kans dat je te veel van dezelfde schadelijke stoffen binnenkrijgt.”