Omschrijving
PAK’s (Polycyclische aromatische koolwaterstoffen) zijn schadelijke stoffen die kankerverwekkend zijn. De meest voorkomende PAK is benzo(a)pyreen.
PAK’s ontstaan als organisch materiaal verbrandt bij hoge temperaturen. PAK’s ontstaan bijvoorbeeld bij vulkaanuitbarstingen of branden in de natuur of industrie. Ze komen dan in het milieu terecht. Het zit ook in sigarettenrook en kan in de lucht zitten via de uitstoot van auto’s.
In aangebrand of gerookt eten, bijvoorbeeld verkoold vlees van de barbecue kunnen PAK's zitten.
Ook bij bewerkingen van levensmiddelen zoals roken, kunnen via de rook PAK’s in het product terechtkomen. Verder kunnen PAK’s ontstaan door het verbranden van olie, of doordat het vet vanuit het vlees tijdens het barbecueën op de kolen komt. Hierdoor kunnen PAK’s in de rook terechtkomen en zo ook in het vlees.
Je kunt PAK’s via voedsel binnenkrijgen, maar ook via inademing of via de huid. Een groot deel van de PAK’s die we binnenkrijgen, kan het lichaam omzetten in onschadelijke stoffen, maar een deel kan opgenomen worden in het bloed waarna het in het lichaam kan ophopen.
Veiligheid
Omdat de meeste PAK’s kankerverwekkend zijn, heeft de EU geen
toelaatbare dagelijkse inname (TDI) voor PAK’s vastgesteld. Om te zorgen dat de inname van PAK’s zo laag mogelijk blijft, is wel bepaald hoeveel PAK's maximaal in voedingsmiddelen mag voorkomen. De
Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) ziet toe op naleving van de normen.
Voedingsadvies
Inname van PAK’s is niet te voorkomen, omdat we het op veel verschillende manieren kunnen binnenkrijgen. Enkele tips om de inname via je eten te verminderen zijn:
- Voorkom zwarte randjes of zwarte korstjes. Tijdens het roosteren, bakken, braden en barbecueën is de vorming van PAK’s te voorkomen door ervoor te zorgen dat er geen zwarte randjes of zwarte korstjes ontstaan. Ontstaan er toch zwarte randjes of korstjes, snijd die dan weg.
- Voorkom het verbranden van olie. Langer braden bij lagere temperatuur voorkomt dat het eten verbrandt.
- Voorkom tijdens barbecueën dat het vet vanuit het vlees of de marinade op de kolen druipt. Je kunt bijvoorbeeld gebruikmaken van een aluminiumbakje of -folie om het vlees op te leggen. En vlees met marinade kun je beter even droogdeppen vooraf.
- Voorkom dat je tijdens het barbecueën in de rook staat. PAK’s kunnen ook via inademen of via je huid in je lichaam terechtkomen.
- Vervang bij het frituren donkere of stroperige olie. De olie moet ook vervangen worden als die gaat walmen of schuimen, of als er een sterke geur of smaak aan zit. Zeef regelmatig de zwarte deeltjes uit de frituurolie.