Welke schadelijke stoffen komen in ons voedsel terecht?
Van de boer tot op je bord kunnen er mogelijk stoffen in je eten en drinken terechtkomen die er niet in thuishoren. Mogelijk kunnen deze schadelijk zijn. Ook van nature kunnen er giftige stoffen in bijvoorbeeld planten zitten.
Er zijn verschillende soorten schadelijke stoffen die zo in voedsel kunnen zitten:
Schadelijke stoffen uit het milieu
Schadelijke stoffen die aanwezig zijn in de lucht, grond of het water kunnen ook in ons eten en drinken terechtkomen. Voorbeelden zijn:
Natuurlijke gifstoffen van planten, schimmels, paddenstoelen of algen
Sommige planten maken plantengifstoffen aan om zichzelf te beschermen. Deze kunnen bij grote hoeveelheden giftig zijn. Denk aan:
Bepaalde schimmels kunnen schimmelgifstoffen aanmaken tijdens de teelt of opslag van bijvoorbeeld granen, noten of specerijen.
Sommige paddenstoelen kunnen ook giftig zijn. Denk aan sommige paddenstoelen uit de natuur. Uit de winkel zijn paddenstoelen veilig. Ze bevatten wel de gifstof agatarine. Door paddenstoelen te verhitten breekt die stof gedeeltelijk af. Dan kun je ze dus veilig eten.
Ook algen kunnen algengifstoffen aanmaken. Die kunnen voorkomen in vissen en schelpdieren, zoals mosselen, kokkels of oesters.
Schadelijke stoffen die achterblijven
Tijdens de teelt of bij de productie kunnen stoffen gebruikt worden die achterblijven op het product. Een voorbeeld hiervan zijn bestrijdingsmiddelen. Of schoonmaakmiddelen die gebruikt worden in de fabriek.
Dieren kunnen medicijnen zoals antibiotica krijgen als ze ziek zijn.
Schadelijke stoffen die ontstaan bij de bereiding
Sommige stoffen ontstaan bij een te hoge verhitting of het aanbranden van vlees. Denk aan:
Schadelijke stoffen vanuit de verpakking
Vanuit de verpakking kunnen soms stoffen ‘lekken’ die schadelijk zijn voor de gezondheid.
Zijn schadelijke stoffen in voeding slecht voor je gezondheid?
De effecten van veel schadelijke stoffen zijn vaak pas
op de lange termijn merkbaar. Daarom is het moeilijk precies aan te geven hoe
schadelijk het is als je te veel van een bepaalde stof binnenkrijgt. Als je
ziek wordt is het namelijk niet altijd te zeggen waardoor het komt.
Voor veel
schadelijke stoffen geldt dat een keer te veel binnenkrijgen niet gelijk
gezondheidsklachten geeft, maar dat je moet voorkomen dat je langdurig
(meerdere jaren) te veel binnenkrijgt.
Mensen verschillen in hun gevoeligheid voor schadelijke
stoffen. Bijvoorbeeld, voor zwangeren is ons advies vaak wat voorzichtiger, omdat
sommige stoffen de ontwikkeling van de baby mogelijk kunnen beïnvloeden. Ook
jonge kinderen kunnen gevoeliger zijn, omdat ze kleiner zijn en dus in
verhouding tot hun lichaamsgewicht meer van een schadelijke stof kunnen
binnenkrijgen.
Zijn er wetten om ons te beschermen tegen schadelijke stoffen?
Voor ons eten en drinken zijn wettelijke regels en limieten vastgesteld die bepalen hoeveel maximaal van elke schadelijke stof erin
mag zitten. Zo bestaat voor schadelijke stoffen uit het milieu en natuurlijke gifstoffen de toelaatbare dagelijkse inname (TDI). Bestrijdingsmiddelen en diergeneesmiddelen hebben een aanvaardbare dagelijkse inname (ADI). De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) houdt toezicht om ervoor te zorgen dat deze regels worden nageleefd. Er zijn dus regels om te voorkomen dat we te veel schadelijke stoffen
binnenkrijgen.
Kortom: de regelgeving is er om ons te beschermen,
maar het is goed om bewust te zijn van wat we eten en drinken, en eventuele
specifieke risico's. Dat geldt vooral voor bepaalde groepen, zoals zwangeren,
baby’s en kleine kinderen.
Kan ik iets doen om niet te veel van een schadelijke stof binnen te krijgen?
Omdat schadelijke stoffen vanuit verschillende bronnen in ons eten of
drinken terecht kunnen komen, is het niet mogelijk om deze helemaal te
vermijden.
Er zijn wel een aantal tips te geven zodat je er niet te veel van binnenkrijgt, zoals:
- Gevarieerd eten. Daarmee verklein je de kans dat je te veel van dezelfde
schadelijke stof binnenkrijgt.
- Ook helpt het om producten op de juiste
manier te bewaren en te bereiden.
- Gooi beschimmeld eten altijd weg.
- Eet zomers alleen vis en schelpdieren uit
gecontroleerde kweek- en vanggebieden.
-
Eet geen rauwe paddenstoelen vanwege agaritine.
En eet nooit wilde paddenstoelen, deze kunnen giftig zijn.
En bedenk dat gezond en duurzaam eten over zoveel meer gaat dan opletten voor schadelijke stoffen.
Meer informatie en tips over veilig eten
Wil je meer weten over voedselveiligheid?
Lees alles over veilig eten.