Wat zijn solanine en tomatine?
Solanine is een natuurlijke gifstof die ontstaat in aardappelen onder invloed van licht. Tomatine is een soortgelijke stof die in onrijpe tomaten voorkomt. Ze behoren beide tot de zogenaamde glycoalkaloïden.
Solanine zit in de schil van groene aardappelen en in de kiemen, oftewel de uitlopers, van oudere aardappelen. Tomatine komt alleen voor in onrijpe groene tomaten en verdwijnt tijdens het rijpen van de tomaat.
Aubergine is verwant aan de aardappel en bevat ook een solanine-achtige stof: solamargine en solasonine. Maar wel in veel lagere hoeveelheden.
De rol van solanine en tomatine lijkt gericht te zijn op het tegengaan van aantasting door schimmels en vraat door insecten en wormen.
Zijn solanine en tomatine giftig voor mensen?
Solanine en tomatine geeft een bittere smaak en een wat brandend gevoel in de mond. In grote hoeveelheden zijn solanine en tomatine giftig voor mensen. Ze kunnen misselijkheid, overgeven, buikkramp en diarree veroorzaken. In ernstige gevallen kunnen bewustzijnsverlies, ademhalings- of hartproblemen ontstaan.
Niet iedereen is even gevoelig voor solanine en tomatine. Vergiftigingen door solanine en tomatine komen zeer weinig voor. Er is weinig bekend over langdurige effecten van lage hoeveelheden.
Solanine en tomatine wordt slechts gedeeltelijk afgebroken tijdens koken, bakken en frituren.
Is er een limiet voor gehaltes solanine of tomatine?
Er is geen wettelijke limiet voor glycoalkaloïden zoals solanine of tomatine. Wel wordt in Nederland voor solanine uitgegaan van een gehalte van 200 milligram solanine per kilo aardappel. Dit wordt algemeen als niet schadelijk beschouwd. De gehaltes voor aardappelen in Nederland liggen onder deze limiet en in de meeste gevallen ook onder de 100 milligram per kilo. Tegenwoordig worden aardappelrassen geteeld met lagere solanine-gehalten.
Voor tomatine is er geen maximumgehalte vastgesteld, omdat tomaten alleen gegeten worden als ze rijp zijn.
Hoe zorg je ervoor dat je zo min mogelijk solanine en tomatine binnenkrijgt?
Aardappelen
De hoeveelheid solanine in aardappelen kan variëren. Tegenwoordig worden aardappelrassen geteeld met lagere solanine-gehalten.
Om zo min mogelijk solanine binnen te krijgen, gelden de volgende adviezen:
- Bewaar aardappelen op een donkere, koele en droge plaats. Dit voorkomt de vorming van uitlopers en groene plekken met een hoog solanine-gehalte.
- Snijd groene plekken, uitlopers en beschadigde plekjes van aardappelen ruim weg. Snijd plekjes ook goed weg wanneer de aardappelen in de schil worden gegeten.
- Eet aardappelen alleen in de schil als ze vers en onbeschadigd zijn.
Tomaten
Tomaten bevatten alleen tomatine zolang ze onrijp zijn. Eet daarom alleen rijpe tomaten.