Omschrijving
Aromastoffen voegen fabrikanten toe aan voedingsmiddelen, om ze lekkerder te laten smaken en ruiken. Aromastoffen hebben een sterke geur of smaak. Daarom is er maar een heel klein beetje aromastof nodig om de gewenste smaak of geur te verkrijgen. Kruiden en specerijen vallen niet onder de aromastoffen.
In de EU zijn er bijna 2.800 verschillende aromastoffen toegelaten voor gebruik in voedingsmiddelen.
Waarom gebruiken fabrikanten aromastoffen?
Aromastoffen worden om 2 redenen aan producten toegevoegd:
- Om de oorspronkelijke geur of smaak te herstellen, nadat die verloren is gegaan bij de bereiding, bijvoorbeeld door verhitting.
- Om het voedingsmiddel aantrekkelijker te maken. Een aantrekkelijke smaak of geur bevordert de speekselaanmaak en helpt de vertering op gang te komen.
Waar zitten aromastoffen in?
Met uitzondering van 3 stoffen mogen aromastoffen aan alle typen voedingsmiddelen worden toegevoegd. Dit mag in de hoeveelheid die nodig is om het voedingsmiddel een lekkere geur en smaak te geven.
De uitzonderingen zijn D-kamfer, kinine en glycyrrhizine. D-kamfer zit alleen in kruidensnoepjes en kruidenbitter, kinine alleen in tonic en bitter lemon en glycyrrhizine vooral in drop en zoethout. Ze mogen niet overal inzitten, omdat ze bij een hoge inname negatieve gezondheidseffecten kunnen veroorzaken.
Dubbelfunctie
Enkele aromastoffen hebben een dubbelfunctie. Ze heten alleen een aromastof als er niet meer dan een bepaalde hoeveelheid in een product zit. In de tabel hieronder staat welke functie het heeft bij hogere gehaltes.
Gezondheidseffecten
Aromastoffen hebben geen effecten op de gezondheid. De dosis die je dagelijks binnenkrijgt ligt namelijk heel ver onder de
aanvaardbare dagelijkse inname (ADI).
Alleen D-kamfer, kinine en glycyrrhizine veroorzaken bij een verhoogde inname een gezondheidseffect. Daarom mogen zij niet overal inzitten en is er per productgroep een maximale hoeveelheid vastgesteld.
Negatief gezondheidseffect bij hoge dosis:
- D-kamfer: misselijkheid, overgeven, diarree, stuiptrekkingen
- Kinine: opvliegers, slecht zien en horen, verwardheid, hoofdpijn en buikpijn
- Glycyrrhizine: verhoogde bloeddruk
Veiligheid
In de Europese verordening die gaat over het gebruik van aromastoffen, staan alle aromastoffen genoemd die aan levensmiddelen mogen worden toegevoegd. De in de EU toegelaten aromastoffen zijn uitgebreid onderzocht op veiligheid door de WHO en de
EFSA.
Omdat er zo veel aromastoffen zijn, hebben de in de EU toegelaten aromastoffen geen E-nummer gekregen, maar een FL (flavour)-nummer. De aromastoffen zijn ingedeeld in 17 groepen van stoffen die sterk op elkaar lijken. Binnen deze groepen kan de inname en de veiligheid in één keer beoordeeld worden. Omdat er zo weinig aromastoffen in producten zitten, ligt de dagelijkse inname van elke groep ver beneden de giftige dosis. Daarom zijn aromastoffen in alle productgroepen toegelaten en is er geen maximum toegelaten hoeveelheid vastgesteld.
Voor D-kamfer, kinine en glycyrrhizine zijn er wel regels, vanwege hun effecten op de gezondheid.
Voedingsadvies
Producten met aromastoffen kun je veilig eten volgens EFSA. Zelfs als je veel producten met aromastoffen eet, bijvoorbeeld soep, snoepjes en toetjes, krijg je niet te veel aromastoffen binnen.
Ook bij normaal gebruik van producten met D-kamfer, kinine en glycyrrhizine is er geen risico om te veel van deze aromastoffen binnen te krijgen volgens EFSA.
Etiket
Op het etiket worden aromastoffen aangeduid met de term aroma, natuurlijk aroma of rookaroma. Eventueel mag nog een specifieke naam worden toegevoegd, bijvoorbeeld ‘aardbei-aroma’ of ‘natuurlijk aardbei-aroma'.
Natuurlijke aromastoffen moeten uit een natuurlijke bron komen en gewonnen zijn met behulp van een natuurlijk proces, bijvoorbeeld koken, stomen of fermentatie. Als de naam van de vrucht erbij staat, bijvoorbeeld ‘natuurlijk aardbei-aroma’, dan moet het aroma er voor minstens 95% uit gewonnen zijn. Zijn aromastoffen via een chemische proces gemaakt, of zijn ze kunstmatig en komen ze in de natuur niet voor, dan staat op het etiket alleen de term ‘aroma’. De term ‘kunstmatige aroma’s’ is niet toegestaan. Rookaroma’s worden onder streng toezicht gewonnen uit speciaal geselecteerd hout.
Wanneer kinine of cafeïne als aroma gebruikt wordt, staat dat op het etiket direct na het woord aroma, bijvoorbeeld ‘aroma (kinine)’.
Wanneer een product erg veel glycyrrizine bevat moet er een waarschuwing op het etiket staan.
- Hoger dan 100 mg/kg of 10 mg/liter: ‘bevat zoethout’
- Hoger dan 4 gram/kg of 50 mg/liter (300 mg/liter in bier en likeur): ‘bevat zoethout- mensen met hoge bloeddruk dienen overmatig gebruik te vermijden.’