Menu
Zoek

Hoe geef ik mijn eten smaak met kruiden en specerijen?

Gebruik kruiden en specerijen om smaak, geur en kleur aan je gerecht toe te voegen. Vaak voeg je uit gewoonte zout toe, terwijl het voor de smaak niet nodig is. Ook andere smaakmakers met veel zout, zoals bouillonblokjes en sojasaus, kun je prima vervangen door kruiden en specerijen.

Koken met kruiden en specerijen

Er zijn allerlei kruiden en specerijen, met elk een eigen smaak. Hieronder lees je per kruid of specerij hoe je ze het beste kunt gebruiken en waar ze lekker bij smaken.

Welke kruiden passen bij welk gerecht?

Tip: was verse kruiden eerst onder stromend water, zeker als je ze rauw eet. Verse kruiden kunnen namelijk door mest of vervuild water besmet zijn met ziekmakers, zoals salmonella en E. coli. Wassen verkleint de kans op een voedselinfectie.

Basilicum

Gebruik de blaadjes. Voeg basilicum op het laatste moment toe aan gerechten. Als je het meekookt, gaat een groot deel van de smaak verloren.
Smaakcombinaties:
  • Mozzarella en tomaat met basilicum
  • Pasta met gehaktballetjes, basilicum en courgette
  • Zuivelspread met rood fruit en basilicum op brood
Bieslook
Gebruik de hele spriet. De bloemen zijn ook eetbaar. Voeg bieslook op het laatste moment toe aan gerechten. Als je het meekookt, gaat een groot deel van de smaak verloren.
Smaakcombinaties:
  • Groenteomelet met bieslook
  • Salade van radijs, witlof en bieslook
  • Quinoa met makreel, rode biet en bieslook

Dille
Gebruik de hele spriet. Voeg dille op het laatste moment toe aan gerechten. Als je het meekookt, gaat een groot deel van de smaak verloren.
Smaakcombinaties:
  • Zalmpakketje met citroen, prei en dille
  • Gekookte aardappels met augurk, dille en knoflook
  • Groentestoof met kruidige kip en yoghurt-dille saus
Koriander
Gebruik het hele takje met de blaadjes. De smaak van verse koriander kan overheersend zijn, gebruik daarom niet te veel.
Smaakcombinaties:
  • Wrap met bonen, paprika, knoflook en koriander
  • Viscurry met tomaten en koriander
  • Pittige fruitsalade met komkommer-koriandersalsa
Munt
Gebruik de blaadjes. Kook de blaadjes niet mee, maar voeg ze bijvoorbeeld toe als garnering.
Smaakcombinaties:
  • Yoghurtsaus met komkommer, knoflook en munt
  • Muntthee met sinaasappelplakjes
  • Frisse couscous met radijs, munt en amandelen
Oregano
Gebruik de blaadjes. Voeg oregano op het laatste moment toe aan gerechten. Als je het meekookt, gaat een groot deel van de smaak verloren.
Smaakcombinaties:
  • Bonensoep met chilipeper, oregano en stokbrood
  • Spaghetti met tomatensaus, walnoten en oregano
  • Geroosterde bloemkool met olijven, oregano en geraspte kaas
Peterselie
Gebruik het hele takje met blaadjes. Voeg peterselie op het laatste moment toe aan gerechten. Als je het meekookt, gaat een groot deel van de smaak verloren.
Smaakcombinaties:
  • Mosselpan met prei en peterselie
  • Bulgur met aubergine, gedroogd fruit en peterselie
  • (Gepofte) aardappelen met peterselie, kipschnitzel en snijbonen
Rozemarijn
Gebruik de naaldjes. Je kunt in bepaalde gerechten ook de hele tak toevoegen en die er na het koken uit halen. Voeg rozemarijn zo snel mogelijk toe aan een gerecht. Door het lang mee te koken, geeft het de meeste smaak af.

Smaakcombinaties:

  • Geroosterde wortels en pastinaak met honing en rozemarijn
  • Paddenstoelenstoof met mosterd en rozemarijn
  • Bruiswater met een takje rozemarijn en (diepvries)fruit
Salie
Gebruik de blaadjes. Salie smaakt het beste als je het op het laatste moment aan een gerecht toevoegt. De smaak van verse salie kan overheersend zijn, gebruik daarom niet te veel.
Smaakcombinaties:
  • Spinazierisotto met hazelnoten en salie
  • Pompoen uit de oven gevuld met gehakt en salie
  • Hartige taart of quiche met salie en ui
Selderij
Gebruik het hele takje met de blaadjes. Laat selderij niet te lang mee koken, anders wordt de smaak al snel te overheersend.
Smaakcombinaties:
  • Broodje met sardines, rucola en selderij
  • Erwtensoep met selderij
  • Koolsalade met wortel, een gekookt ei en selderij
Tijm Gebruik de blaadjes. Voeg tijm zo snel mogelijk toe aan een gerecht. Door het lang mee te koken, geeft het de meeste smaak af. Smaakcombinaties:
  • Zoete aardappelstamppot met knoflook, tijm en noten
  • Vislasagne met tijm en gegrilde courgette
  • Champignonsoep met tijm en geitenkaascrostini
sluiten
Welke specerijen passen bij welk gerecht?
Cayennepeper
Scherpe smaak. Cayennepeper is verkrijgbaar als peul en als poeder. Bij de peul hebben met name de zaadlijsten en pitjes een scherpe smaak. Bij de poeder geldt: hoe lichter van kleur, hoe scherper de smaak.
Cayennepeper wordt ook gebruikt in mengsels zoals chilipoeder en cajunkruiden.

Smaakcombinaties:

  • Gazpacho met tomaten, komkommer en cayennepeper
  • Couscous , kipspiesjes met cayennepeper en roerbakgroente
  • Gebakken tofu en pittige pindasaus met cayennepeper
Gember (djahé)
Scherpe, friszoete smaak. Gember is verkrijgbaar als wortel (verse gember), poeder, gekonfijt in siroop en ingelegd in azijn.

Smaakcombinaties:

  • Noedelsalade met gemarineerde gember-bief, peultjes en sesam
  • Gemberthee met citroenpartjes
  • Gebakken ananas met gember en limoenrasp
Kaneel
Warme en zoete smaak. Kaneel is verkrijgbaar als staafjes en als poeder.

Smaakcombinaties:

  • Bananenbrood met kaneel, dadels en noten
  • Gevulde paprika’s met rijst, gehakt, kaneel en ui
  • Groente-bonenstoof met gedroogde abrikozen, kaneel en bulgur
Kardemom 
Complexe en aromatische smaak. Kardemom is verkrijgbaar als peul en als poeder. De zwarte zaadjes in de peul kun je fijnmalen tot poeder. De smaak kan overheersend zijn, gebruik daarom niet te veel. 

Smaakcombinaties:       

  • Spiced chai latte (thee met melk, gember, kaneel en kardemom)
  • Kardemom-kaneelbroodjes
  • Romige tomatencurry met kip, kardemom en garam masala
Komijn (djinten)
Scherpe, nootachtige smaak. Komijn is verkrijgbaar als zaad en als poeder. Door komijnzaad eerst in een droge pan te roosteren krijgt het een extra nootachtige smaak.  
Komijn wordt gebruikt in het specerijenmengsel garam masala.

Smaakcombinaties:

  • Zelfgemaakte hummus of muhammara met komijn en snackgroentes
  • Curry met paksoi, komijn en cashewnoten
  • Linzenstoof met paprika, komijn en pita’s
Korianderzaad (ketoembar)     
Zachte en zoete smaak. Korianderzaad is ongemalen en gemalen (poeder) verkrijgbaar. De smaak kan overheersend zijn, gebruik daarom niet te veel. 
Gemalen korianderzaad zit in kerrie, currymengsels, worstkruiden en koekkruiden.  

Smaakcombinaties:

  • Gebakken rijst met korianderzaad en een gebakken ei
  • Aubergineschotel met korianderzaad, tomaten en platbrood
  • Mais-chowder met vleesblokjes, korianderzaad en prei  
Kruidnagel
Kruidige en lichtscherpe smaak. Kruidnagel is ongemalen en gemalen (poeder) verkrijgbaar. Ongemalen kruidnagel kook je mee in het gerecht en haal je er voor het eten weer uit.  
Gemalen kruidnagel wordt gebruikt in mengsels zoals koekkruiden, Chinees vijfkruidenpoeder, currypasta en ras el hanout. 

Smaakcombinaties:

  • Pilav met kruidnagel, walnoten en sperziebonen
  • Aardappels, rodekool met kruidnagel en kaneel en kabeljauw
  • Gestoofde peer met kruidnagel en yoghurt 
Kurkuma 
Warme, bittere aardse smaak. Kurkuma is verkrijgbaar als verse wortel en als poeder. Verse kurkuma lijkt op gember, maar is kleiner en oranje.
Kurkuma geeft kerriepoeder de specifieke goudgele kleur.

Smaakcombinaties:

  • Gele rijst (rijst gekookt met kurkuma) met roerbakgroente en tofublokjes
  • Golden latte: warme melk met kurkuma, honing en peper
  • Dahl: linzenstoof met kurkuma, gember en knoflook 
Laurier 
Aromatische en subtiele kruidige smaak. Laurier wordt meestal gedroogd verkocht als laurierblad. Omdat het blad langzaam smaak afgeeft, wordt het vaak toegevoegd bij het maken van sauzen, stoofpotten en soepen. Haal het blad voor het serveren uit het gerecht. 

Smaakcombinaties:

  • Gestoofde rodekool met appel, laurier en kruidnagel
  • Paddenstoelensoep met laurier, knoflook en ui
  • Pasta met tomatenragù (met laurier) en geraspte kaas  
Nootmuskaat 
Warme en sterke smaak. Nootmuskaat is ongemalen en gemalen (poeder) verkrijgbaar. De smaak kan overheersend zijn, gebruik daarom niet veel. De smaak blijft het beste behouden als je het pas na bereiding toevoegt.

Smaakcombinaties:

  • Bloemkool uit de oven met nootmuskaat en geraspte kaas
  • Aardappelpuree met nootmuskaat, rode bieten en een stukje vlees
  • Aspergesoep met nootmuskaat en pijnboompitten
Paprikapoeder 
Lichtzoete en mild tot pittige smaak. De pittigheid van paprikapoeder hangt af van de gebruikte soort en de hoeveelheid zaadlijsten en pitjes die worden mee gemalen. Gerookt paprikapoeder kan een gerecht een hartige smaak geven.

Smaakcombinaties:

  • Goulash met paprikapoeder en een koolsalade
  • Geroosterde kikkererwten met paprikapoeder als topping op een soep
  • Bruine bonen met paprikapoeder, prei en appel 
Peper
Pittige en scherpe smaak. Peper is verkrijgbaar als poeder en als korrels om zelf te vermalen in een pepermolen. Witte peper is iets milder en zwarte peper heeft een scherpere smaak. Witte peper wordt vaak gebruikt als je geen zwarte spikkels in een lichte saus of aardappelpuree wilt zien.
Peper kan in bijna alle gerechten gebruikt worden als smaakmaker.
Steranijs
Sterke, zoete anijssmaak. Steranijs is verkrijgbaar als gedroogde vruchten en als gemalen poeder. Het kan meegetrokken worden in stoofpotten, thee en soepen. Haal de gedroogde steranijs voor het serveren uit het gerecht.
Gemalen steranijs wordt gebruikt Chinees vijfkruidenpoeder.

Smaakcombinaties:

  • Stoofperen met steranijs, kaneel(stokje) en kruidnagel
  • Runderstoof met knolselderij, pastinaak en steranijs
  • Pompoentajine met steranijs, gedroogde dadels en ui 

sluiten
Zelf kruidenmixen maken

Hoe bewaar je kruiden en specerijen?

Gedroogde kruiden en specerijen bewaar je op een koele, droge en donkere plek. Zo blijft de smaak het langste goed.

Verse kruiden kun je op verschillende manieren bewaren:

1. In de koelkast

Verse kruiden zijn in de koelkast een paar dagen houdbaar. Wikkel ze in een vochtig keukenpapiertje of in een vochtige theedoek en bewaar ze onderin de koelkast.

2. In de vriezer

Peterselie, munt en bieslook kun je invriezen. De kruiden zijn ongeveer 12 maanden houdbaar in de vriezer. Daarna kunnen ze een deel van hun smaak en geur verliezen.
Zo vries je de kruiden in
  1. Was de kruiden.
  2. Dep ze droog met keukenpapier of een schone theedoek.
  3. Snijd de kruiden naar wens zo fijn of grof je wilt.
  4. Verpak ze in kleine porties in boterhamzakjes of doe de kruiden met wat water in een ijsblokjeshouder.
  5. Vries ze zo snel mogelijk in.
 
sluiten

3. Drogen

Kruiden met stevige blaadjes, zoals oregano, rozemarijn, salie en tijm, zijn geschikt om te drogen. Gedroogde kruiden behouden meer smaak dan ingevroren kruiden. Na het drogen kun je de kruiden ongeveer 9 tot 12 maanden bewaren, bijvoorbeeld in een glazen potje. Daarna kan de smaak en geur minder worden.

Zo droog je kruiden
  1. Leg de blaadjes op een schone en droge theedoek.
  2. Laat ze ongeveer 2 weken liggen. Keer ze regelmatig om.
  3. Als je ze kunt verkruimelen, zijn ze droog genoeg. 
  4. Doe de kruiden in goed afsluitbare potjes en bewaar ze op een droge en donkere plek.

Drogen kan ook op een stuk keukenpapier in de magnetron. Op 650 Watt duurt dit ongeveer 4 minuten.

sluiten

Meer over kruiden en specerijen

Wat is het verschil tussen kruiden en specerijen?

Kruiden komen vooral van kruidachtige planten (een botanische indeling) en groeien in een gematigd klimaat. Meestal worden de verse bladeren gebruikt. Voorbeelden van kruiden zijn peterselie, selderij, lavas en basilicum. Ook worden vruchten en zaden gebruikt, denk aan karwijzaad, mosterdzaad en jeneverbes. Kruiden kun je soms vers kopen als plant. Ook kun je sommige kruiden zelf kweken.

Specerijen zijn aromatische of scherp smakende gedroogde delen van planten. Specerijen zijn afkomstig uit landen met een tropisch klimaat. Specerijen van wortel zijn onder andere gember en kurkuma (geelwortel). Specerijen van vruchten en bloemen onder andere kruidnagel, nootmuskaat, peper, paprika en vanille. Van schors wordt kaneel gemaakt. 

sluiten
Kan het gebruik van te veel kruiden en specerijen schadelijk zijn voor de gezondheid?

Normaal gebruik van kruiden en specerijen is niet schadelijk voor de gezondheid. Normaal gebruik betekent dat je het gebruikt om je eten op smaak te brengen. Gebruik liever niet langere tijd achter elkaar elke dag veel van dezelfde kruiden en specerijen. Dat komt doordat er in sommige kruiden en specerijen plantengifstoffen zitten.

Gevarieerd eten en drinken voorkomt dat je per ongeluk elke dag een beetje van dezelfde schadelijke stof binnenkrijgt.

sluiten
Voedingscentrum.nl maakt gebruik van cookies. Waarom? Lees onze uitleg.
sluit