Hoe wordt bepaald of een product in de Schijf van Vijf staat?

Producten staan in de Schijf van Vijf als ze positieve effecten hebben op de gezondheid. Producten staan niet in de Schijf van Vijf als ze te veel zout, suiker, transvet of verzadigd vet bevatten of te weinig vezels.

Welke producten staan in de Schijf van Vijf

In de Schijf van Vijf staan de producten die volgens wetenschappelijke inzichten helpen om chronische ziekten te voorkomen en samen voorzien in de voedingstoffen die je nodig hebt. Denk aan eiwitten, goede vetten, koolhydraten, vezels, vitamines en mineralen.

Welke producten staan niet in de Schijf van Vijf

Niet in de Schijf van Vijf staan producten die te veel van minder gunstige voedingstoffen bevatten, namelijk zout, suiker, transvet of verzadigd vet. Of ze bevatten te weinig vezels. De Gezondheidsraad heeft voor voedingstoffen normen opgesteld waaraan je voeding moet voldoen. De criteria zijn zo gemaakt dat als je eet volgens de Schijf van Vijf je beneden de normen voor verzadigd vet, zout en transvet blijft én je de aanbeveling voor vezel haalt.

Criteria per productgroep

Elk product staat ingedeeld in een productgroep. Voorbeelden van productgroepen zijn groente, vis en brood. Voor elke productgroep heeft het Voedingscentrum criteria opgesteld. Voor producten in de Schijf van Vijf geven de criteria aan hoeveel verzadigd vet, transvet, zout en suiker er maximaal in 100 gram van het product mag zitten en hoeveel vezels er minimaal in het product moeten zitten. Sommige producten uit een productgroep staan wel in de Schijf van Vijf, andere producten uit dezelfde productgroep niet. Bijvoorbeeld witbrood staat niet in de Schijf van Vijf omdat er te weinig vezel inzit. Volkorenbrood staat wel in de Schijf van Vijf.

Voor elke productgroep in de Schijf van Vijf zijn deze criteria anders. Bij het opstellen van de criteria zijn verschillende overwegingen gemaakt:

• Wat komt van nature voor in een productgroep? Bijvoorbeeld het criterium voor suiker in melk is gebaseerd op de hoeveelheid suiker dat er van nature in melk zit.
• Is er voor het maken van het product zout of suiker nodig? Bijvoorbeeld voor brood of kaas is zout nodig om het te maken.
• Blijft er voldoende keuze over voor de consument? Voor groente is er bijvoorbeeld heel veel keuze in verse groente en diepvriesgroente zonder zout. We hebben daarom voor groente als criterium gesteld dat er aan groente in de Schijf van Vijf geen zout is toegevoegd. Blikgroenten met toegevoegd zout staat daarom niet in de Schijf van Vijf. In peulvruchten (zoals linzen, kikkererwten, bruine bonen) is er veel minder keuze in ongezouten soorten. Voor peulvruchten is daarom wel een criterium voor zout opgesteld. Peulvruchten in blik of glas die onder het criterium voor zout blijven, staan in de Schijf van Vijf.

Producten met meerdere elementen

Producten die bestaan uit alleen maar Schijf van Vijf-producten staan zelf ook in de Schijf van Vijf. Bijvoorbeeld zilvervliesrijst met linzen of volkorenbrood met noten. Ook voor maaltijden hebben we criteria opgesteld. Een maaltijd die past in de Schijf van Vijf bestaat uit Schijf van Vijf-producten met maximaal 2 kleine toevoegingen buiten de Schijf van Vijf.

Altijd buiten de Schijf van Vijf

Sommige productgroepen staan helemaal buiten de Schijf van Vijf. Dit zijn de productgroepen waarvan de Gezondheidsraad adviseert om er zo min mogelijk van te eten of ze te vervangen door andere producten, zoals suikerhoudende dranken, alcoholische dranken en bewerkt vlees. Ook vallen productgroepen die niet bijdragen aan een gezond voedingspatroon buiten de Schijf van Vijf, zoals koek en snoep.

Meer lezen?

Bekijk de Richtlijnen Schijf van Vijf voor een uitgebreide onderbouwing.