Dat is moeilijk te zeggen. Microplastics komen op grote schaal voor in het milieu, maar over de risico’s daarvan voor de mens en het milieu is nog weinig bekend.
Wat zijn microplastics?
Microplastics zijn hele kleine deeltjes kunststof (kleiner dan 5 millimeter). Het merendeel van deze deeltjes ontstaan per ongeluk door slijtage van grotere stukken kunststof, zoals synthetische kleding, plastic zakken of landbouwplastics. Ook worden microplastics bewust toegevoegd aan diverse producten, zoals bepaalde make-up, persoonlijke verzorgingsproducten, wasmiddelen en schoonmaakmiddelen. In oktober 2023 is er een Europese wet ingevoerd die ervoor zorgt dat het toevoegen van microplastics aan steeds meer producten tussen nu en 2035 verboden wordt.
Naast microplastics bestaan er ook nanoplastics. Dit zijn nog kleinere deeltjes kunststof (kleiner dan 0,000001 millimeter). Nanoplastics kunnen bijvoorbeeld ontstaan doordat microplasticdeeltjes nog verder slijten of kunnen bewust worden toegevoegd aan producten. Doordat nanoplastics extreem klein zijn hebben ze andere eigenschappen dan microplastics. Zo kunnen ze bijvoorbeeld makkelijker in ons voedsel terechtkomen.
Microplastics in ons eten en drinkwater
Via de bodem, lucht of water kunnen microplastics en de nog kleinere nanoplastics in ons voedsel terechtkomen. Zo zijn microplastic deeltjes gevonden in vis en schaal- en schelpdieren. In vissen worden deze plastic deeltjes vooral gevonden in het maag-darmkanaal. Dit zijn normaal gesproken niet de delen die de mens eet. Het is minder bekend of microplastics ook in de eetbare delen van vis voorkomen.
Ook in mosselen en garnalen uit de Noordzee blijken microplastics te zitten. Schaal- en schelpdieren filteren het water en hierdoor kunnen microplastics zich ophopen. Door het eten van schelpdieren, zoals mosselen en oesters, kunnen mensen ook microplastics binnenkrijgen.
Daarnaast
heeft recent onderzoek laten zien dat ook planten nanoplastics kunnen opnemen
via hun wortels, en deze naar hun bladeren kunnen transporteren.
Op dit moment is nog niet bekend in hoeverre microplastics en nanoplastics in drinkwater voorkomen. Grotere deeltjes kunnen uit drinkwater worden gefilterd, maar bij de hele kleine nanoplastics is dat niet het geval. In hoeverre dit een risico is voor de gezondheid, is nu niet bekend. Ook
zijn microplastics in andere soorten drinken gevonden, bijvoorbeeld in bier.
Risico’s moeilijk in te schatten
Het is zeker dat je via voedsel microplastics binnenkrijgt, maar de meeste plastics worden waarschijnlijk direct weer uitgescheiden via de ontlasting. Een klein deel van de plasticdeeltjes kan de darmwand passeren, maar de verdere reis in het lichaam is onbekend. Hier wordt momenteel meer onderzoek naar gedaan.
Ziekmakers en andere schadelijke stoffen
Een andere zorg zijn de schadelijke stoffen die aan of in microplastics kunnen zitten. Dit zijn additieven (toevoegingen) die aan plastics worden toegevoegd, zoals weekmakers of kleurstoffen. Deze additieven kunnen mogelijk uit de plastics lekken. Sommige van deze stoffen zijn mogelijk hormoonverstorend. Maar of dit werkelijk gebeurt, en hoe groot dit probleem is, moet nog nader worden onderzocht.
Ook zijn er onderzoekers die denken dat ziekmakende bacteriën of virussen kunnen meeliften met de wereldwijde verspreiding van microplastics. Op deze manier kunnen bacteriën en andere ziekmakers zich over grote afstanden verplaatsen. Als deze virussen of ziekmakende bacteriën in het drink- of zwemwater terechtkomen op plaatsen waar ze gewoonlijk niet of nauwelijks voorkomen, kunnen ze daar een gevaar vormen voor de gezondheid van mensen. Dit onderzoek staat nog in de kinderschoenen.