Omschrijving
Flavonoïden zijn stoffen die zitten in groente en fruit. Vaak komt de kleur van groente en fruit van de flavonoïden. Ze worden onderverdeeld in flavonolen, catechines (flavanolen), flavonen, flavanonen, anthocyanen en isoflavonen. In onderstaande tabel staan de verschillende flavonoïden en de belangrijkste voedingsmiddelen waarin ze voorkomen.
Flavonoïden zijn antioxidanten. Ze zijn van nature aanwezig in plantaardige voedingsmiddelen. Ze geven kleur aan veel groenten en fruit. Flavonoïden zijn geen (essentiële) voedingsstoffen.
Flavonoïden zouden allerlei positieve effecten op de gezondheid hebben, maar het bewijs hiervoor is onvoldoende. Het kan zijn dat de goede effecten van groente en fruit deels komen door de flavonoïden. Het advies is om veel groente en fruit te eten.
Het is nog onduidelijk of in hele grote hoeveelheden flavonoïden ook negatieve effecten op de gezondheid kunnen hebben. Daarom worden voedingssupplementen en producten met toegevoegde flavonoïden afgeraden.
Gezondheidseffecten
Flavonoïden zijn antioxidanten. Lees meer over de gezondheidseffecten van antioxidanten.
Naast de anti-oxidatieve werking zouden flavonoïden ook andere positieve gezondheidseffecten hebben. Het bewijs hiervoor is alleen niet voldoende overtuigend. Maar het kan wel zo zijn dat een deel van de positieve gezondheidseffecten van groente en fruit door de flavonoïden komt.
De gezondheidseffecten van supplementen met flavonoïden
Als je alleen flavonoïden binnenkrijgt uit de gewone voeding, dan zijn er geen aanwijzingen dat dit negatieve effecten heeft op de gezondheid. Maar flavonoïden zouden wel schadelijk kunnen zijn bij hoge doseringen. Dit kan gebeuren bij het nemen van voedingssupplementen met flavonoïden en producten met toegevoegde flavonoïden. Bijvoorbeeld supplementen met isoflavonen of fyto-oestrogenen. Deze worden onder andere verkocht als producten die overgangsklachten tegen zouden gaan.
Isoflavonen (ook wel fyto-oestrogenen genoemd) kunnen negatieve effecten hebben bij hoge doseringen via supplementen. Ze hebben een hormonale (oestrogene) werking. Daardoor zou een teveel aan isoflavonen kunnen leiden tot een verhoogd risico op borstkanker. De werkelijke risico’s van gebruik van supplementen zijn niet duidelijk. Er zijn hiervoor op dit moment geen harde aanwijzingen uit onderzoek voor deze mogelijk negatieve gezondheidseffecten.
Het Bijwerkingencentrum Lareb, het Nederlandse meld- en kenniscentrum voor bijwerkingen van geneesmiddelen, heeft in 2019 wel meldingen binnengekregen van bijwerkingen van voedingssupplementen waarin fyto-oestrogenen zaten uit hop, soja, zilverkaars, rode klaver, grote engelwortel, monnikenpeper en kudzu. Het ging daarbij om bijwerkingen als vaginale bloedingen na de overgang of leverontsteking.
Gezondheidsproblemen met bepaalde medicijnen
Sommige flavonoïden kunnen in combinatie met geneesmiddelen gezondheidsproblemen geven. Een bekend voorbeeld zijn de flavonoïden in grapefruitsap. Mensen die bepaalde medicijnen gebruiken mogen geen grapefruitsap drinken. Dit staat dan op die medicijnen.
Voedingsadvies
Of de flavonoïden nu wel of niet bijdragen aan de positieve gezondheidseffecten van groente en fruit: het advies is om veel groente en fruit te eten, volgens de
Schijf van Vijf.
Omdat een hoge inname van flavonoïden in de vorm van voedingssupplementen en producten met toegevoegde flavonoïden mogelijk schadelijk is, wordt het afgeraden die te nemen.