Omschrijving
Bij iedereen is er altijd een hoeveelheid gas in het maag-darmkanaal aanwezig. Door scheten te laten kan het gas uit de darm verdwijnen. Als dit gas zich ophoopt, dan ontstaan er klachten als buikpijn. Het is dus normaal en gezond om af en toe een scheet te laten. Zo’n 10 to 20 keer per dag is heel gewoon. Je kunt spreken van winderigheid of flatulentie wanneer iemand veel meer scheten laat of daar geen controle over heeft.
De aanwezigheid van gas in de darmen komt door:
- Het inslikken van lucht. Elke keer als we slikken, komt er ook een kleine hoeveelheid lucht mee naar binnen.
- Gasvorming door de darmflora. De darmflora is een verzamelnaam voor alle bacteriën die zich in de darm bevinden. Onverteerde voedselresten die in de dikke darm terechtkomen, worden door de darmflora bewerkt. Bij dit proces komen veel gassen vrij.
- De bloedsomloop. Een heel klein deel van het gas is afkomstig van de bloedsomloop. Gas wordt vanuit het bloed afgegeven aan de darm en ook weer door de darm afgegeven aan het bloed.
Het gas in de darm bestaat bijna volledig uit stikstof, zuurstof, koolzuurgas, waterstof en methaan. Dit zijn allemaal reukloze gassen. Het stinken van winden heeft te maken met een kleine hoeveelheid stinkende gassen die vrijkomen bij de afbraak van bepaalde eiwitten. Hierdoor ontstaat de stank van rottende eieren. De samenstelling en de geur van het darmgas heeft te maken met de voeding en de darmflora.
Oorzaken van winderigheid
Klachten van winderigheid (scheten) kunnen veroorzaakt worden door:
- Te veel luchtslikken.
- Bepaalde voedingsmiddelen. Welke producten extra winderigheid kunnen veroorzaken verschilt van persoon tot persoon en hangt ook af van de hoeveelheid die iemand eet.
- De overgang naar voeding met veel vezels. Als het lichaam niet gewend is aan voeding met veel vezels, kan dat in het begin leiden tot winderigheid. Dat komt doordat de bacteriën in de dikke darm bij het verwerken van vezels extra gas vormen. Dit effect is dus maar tijdelijk. Vezels zijn juist onmisbaar voor een goede werking van de darmen.
- Het gebruik van bepaalde medicijnen met een laxerende werking. Zemelen, vezelpreparaten en lactulose kunnen veel gasvorming veroorzaken.
- Een andere klacht of aandoening, zoals verstopping of constipatie of het prikkelbare darm syndroom (PDS).
- Lactose-intolerantie.
- Andere darmziekten. Ook bij andere darmziekten zoals onder andere gluten-intolerantie (coeliakie), de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa kan extra gasvorming optreden.
Voedingsadvies
Sommige producten kunnen gasvormend zijn. Het kan tegen winderigheid (scheten) helpen om deze producten minder te nemen of tijdelijk te vermijden.
Gasvormend kunnen zijn:
- Koolzuurhoudende dranken zoals frisdrank en bier. Ongemerkt komt er met deze dranken ook veel lucht het maag-darmkanaal binnen.
- Voedingsmiddelen die veel voedingsvezels bevatten die bijdragen aan gasvorming in de dikke darm. Bijvoorbeeld peulvruchten, koolsoorten (behalve bloemkool en broccoli), prei en ui.
- Voedingsmiddelen die veel fructose bevatten, zoals vruchtensap en gedroogd fruit. Fructose wordt deels in de darm omgezet door bacteriën waarbij gasvorming optreedt.
- Producten met polyolen, dat zijn bepaalde zoetstoffen. De opnamen van polyolen in de dunne darm is gering. In de dikke darm worden ze omgezet door bacteriën, waarbij verschillende gassen ontstaan. Ook trekken ze water aan. Bij een hoge inname kunnen polyolen daarom winderigheid en diarree veroorzaken. De één is hier gevoeliger voor dan de ander. Op levensmiddelen die meer dan 10% toegevoegde polyolen bevatten staat op het etiket dan ook de waarschuwing: ”overmatig gebruik kan een laxerend effect hebben”.
Ook te veel lucht, (mee)happen tijdens het eten en het gebruik van kauwgom, kunnen winderigheid veroorzaken.
Wanneer winderigheid veel last veroorzaakt of gepaard gaat met andere klachten, is het verstandig dit te bespreken met de huisarts. Als bepaalde voeding de oorzaak is van winderigheid, kan een diëtist je helpen de oorzaak op te sporen en gezond te blijven eten.