Om te bepalen wat een Gezondere keuze is, wordt de Schijf van Vijf als basis genomen voor de Richtlijn Eetomgevingen. We maken onderscheid tussen Schijf van Vijf-producten en producten buiten de Schijf van Vijf. De producten buiten de Schijf zijn opgedeeld in dagkeuzes en weekkeuzes.
In het kort kun je zeggen dat:
- Gezondere keuze = Schijf van Vijf en dagkeuzes
- Uitzonderingen = weekkeuzes
Gezond en duurzaam
De producten die in Schijf van Vijf staan zijn volgens de laatste wetenschappelijke inzichten goed voor de gezondheid, omdat ze bijvoorbeeld de kans op hart- en vaatziekten en kanker verkleinen. Wanneer mensen eten volgens de Schijf van Vijf krijgen ze daarnaast voldoende energie en mineralen, vitamines, eiwitten, koolhydraten, vetten en vezels binnen.
En meer volgens de Schijf van Vijf eten, is in grote lijnen ook goed voor het milieu. Zo draag je bij aan een gezonder én duurzamer aanbod door bijvoorbeeld ham op een broodje (deels) te vervangen door gegrilde groenten. Of bied ook een kleine portie aan, zodat je klanten niet snel te veel eten en je verspilling tegengaat.
Soms geeft een bepaalde verschuiving van aanbod vooral gezondheidswinst, zoals het opschuiven van gewone frisdrank naar light frisdrank. En soms geeft een verschuiving vooral duurzaamheidswinst, zoals het aanbieden van kraanwater in plaats van flessenwater. Of door te letten op seizoen en herkomst voor groente en fruit. Maar al die beetjes helpen.
Lees meer over hoe gezond en duurzaam eten hand in hand gaan.
![Schijf van Vijf]()
Dagkeuze (iets kleins)
Een dagkeuze is iets kleins dat niet in de Schijf van Vijf staat. Denk aan een stukje chocolade, een klein koekje of appelstroop op brood. Een dagkeuze kun je ook gebruiken om een maaltijd op smaak te brengen. Denk dan aan een lepel ketchup, wat mosterd, reepjes ham of een klein beetje toegevoegd zout.
Ook al is het géén Schijf van Vijf-keuze: een dagkeuze levert in vergelijking met een weekkeuze vaak wel winst op voor de gezondheid en het milieu, omdat het om kleinere hoeveelheden gaat.
Het advies aan consumenten is om niet meer dan 3 tot 5 dagkeuzes te nemen op een dag. De maaltijdcriteria omvatten maximaal 2 dagkeuzes per gerecht.
Criteria dagkeuze (daarboven is het een weekkeuze)
- Een dagkeuze bevat per verpakkingseenheid/portie maximaal 75 kcal, 1,7 gram verzadigd vet en 0,5 gram zout. Bij koffie en thee geldt daarbij: geen suiker of alcohol.
- Voor frisdranken en sappen bevat een dagkeuze maximaal 4 kcal per 100 milliliter en per portie maximaal 1,7 gram verzadigd vet, 0,5 gram zout en geen alcohol.
![voorbeelden dagkeuzes]()
Weekkeuze (iets groters)
Een weekkeuze is wat groter: een croissant, een stuk taart, een zakje chips, een glas frisdrank, een diepvriespizza of een bakje gezoete ontbijtgranen.
Het advies aan consumenten is om hiervan niet meer dan 3 per week te nemen. Voorbeelden van weekkeuzes in de warme maaltijd zijn witte pasta en witte rijst, bewerkt vlees zoals een saucijs of een stuk rookworst of vet vlees, zoals een speklap. Deze voorbeelden hebben een Schijf van Vijf-variant (zoals volkorenpasta, zilvervliesrijst en onbewerkt vlees zoals kipfilet) en kun je dus beter daarvoor omruilen.
Weekkeuzes passen niet in een gezonde maaltijd en zijn vaak minder gunstig voor het milieu. Dat komt onder andere omdat weekkeuzes vaak sterk bewerkte producten zijn, waardoor het veel energie kost om het te maken.
Download de criteria van de Richtlijnen Schijf van Vijf (pdf).