Betere keuzes in de praktijk

Om te bepalen wat een betere keuze is volgens de Richtlijn Eetomgevingen, wordt de Schijf van Vijf als basis genomen. Er zijn producten binnen en buiten de Schijf van Vijf. De producten buiten de Schijf zijn opgedeeld in dagkeuzes en weekkeuzes.

In het kort kun je zeggen dat:

Betere keuzes = producten in de Schijf van Vijf en dagkeuzes
Uitzonderingen = weekkeuzes

Iedere stap telt

Ook al willen veel mensen wel gezonder eten en denken steeds meer mensen aan het milieu, in de praktijk kan goed eten toch lastig zijn. Daarom is alles wat wij doen erop gericht om mensen te helpen stap voor stap gezonder en duurzamer te eten en drinken volgens de Schijf van Vijf. Want elke stap telt.

Jij kunt hierbij helpen. Hoe? Door in jouw eetomgeving te zorgen voor een breed aanbod aan gezondere en duurzamere keuzes én die in het oog te laten springen. Zo help je je gasten te eten volgens de Schijf van Vijf. Dat is goed voor de gezondheid van mens én planeet.

Meer weten over de invloed van de eetomgeving op ons eetgedrag? Bekijk onderstaande video.

Wat is eten volgens de Schijf van Vijf?

Als je eet volgens de Schijf van Vijf, dan eet je de aanbevolen hoeveelheden van producten die in de Schijf van Vijf staan én is er ruimte voor producten die niet in de Schijf van Vijf staan. Die ruimte kun je invullen met dag- en weekkeuzes.

Wat is een dagkeuze?

Een dagkeuze is iets kleins dat niet in de Schijf van Vijf staat. Denk aan een stukje chocolade, een klein koekje of appelstroop op brood. Een dagkeuze kun je ook gebruiken om een maaltijd nog wat meer op smaak te brengen, bijvoorbeeld met een lepel ketchup, wat mosterd, reepjes ham of een klein beetje toegevoegd zout.

Ook al is een dagkeuze géén Schijf van Vijf product, het is wel een betere keuze. Een dagkeuze is in vergelijking met een weekkeuze namelijk vaak wel beter voor je gezondheid en het milieu, omdat het om kleinere hoeveelheden gaat, met relatief weinig calorieën, verzadigd vet en zout. Maaltijden met niet meer dan 2 dagkeuzes, en verder alleen Schijf van Vijf-producten, vallen dan ook nog binnen de maaltijdcriteria.

Het advies is om per persoon niet meer dan 3 tot 5 dagkeuzes te nemen op een dag.

Criteria dagkeuze

Een dagkeuze bevat per verpakkingseenheid/portie maximaal 75 kcal, 1,7 gram verzadigd vet en 0,5 gram zout.
Voor frisdranken en sappen geldt dat een dagkeuze maximaal 4 kcal per 100 milliliter bevat en per portie maximaal 1,7 gram verzadigd vet en 0,5 gram zout.

Alle producten die niet aan deze criteria voldoen en niet in de Schijf van Vijf staan, zijn een weekkeuze.

Lees meer over dag- en weekkeuzes.

sluiten

Wat is een weekkeuze?

Een weekkeuze is wat groter: een croissant, een stuk taart, een zakje chips, een glas frisdrank of een diepvriespizza. Voorbeelden van weekkeuzes in de warme maaltijd zijn witte pasta en witte rijst, bewerkt vlees zoals een saucijs of vet vlees zoals een speklap. Deze voorbeelden hebben een variant die wél in Schijf van Vijf staat en kun je dus beter daarvoor omruilen. Denk aan volkorenpasta, zilvervliesrijst en onbewerkt vlees zoals kipfilet.

Weekkeuzes staan dus niet in de Schijf van Vijf en zijn vaak ook ongunstiger voor het milieu. Het zijn vaak sterk bewerkte producten, waardoor het veel energie kost om het te maken. Het advies is om per persoon in totaal niet meer dan 3 weekkeuzes per week te nemen.

Lees meer over dag- en weekkeuzes.

sluiten

Handige tool: Staat dit in de Schijf?

Makkelijk zien of iets binnen of buiten de Schijf van Vijf valt? Dat kan met de tool hieronder. Staat een product niet in de Schijf, dan leggen we ook uit waarom. Je kunt ook zien of het product, of een bepaalde hoeveelheid daarvan, nog wel een dagkeuze is. Zo kun je zelf zien of iets een betere keuze is, ook als het niet in de Schijf van Vijf staat.

Staat dit in de Schijf?

Jij kunt gezonder kiezen

Deze hoeveelheid is een dagkeuze

Een dagkeuze valt buiten de Schijf van Vijf. Als je eet volgens de Schijf van Vijf, kies je maximaal 3 tot 5 keer per dag voor een dagkeuze. Gezonder kiezen? Ga voor producten uit de Schijf van Vijf.

Deze hoeveelheid is een weekkeuze

Een weekkeuze valt buiten de Schijf van Vijf. Als je eet volgens de Schijf van Vijf, kies je maximaal 3 keer per week voor een weekkeuze. Gezonder kiezen? Neem een kleinere portie of ga voor producten uit de Schijf van Vijf.

Alternatieven

Schijf van Vijf-keuze

Dagkeuze

Voedingswaarde

Energie
Vet
- waarvan verzadigd
Koolhydraten
- waarvan suikers
Vezels
Eiwit
Zout

Je kunt ook onze gratis app 'Kies ik Gezond?' gebruiken. Daarmee scan, zoek en vergelijk je eenvoudig producten. Zo kun je direct zien of een product buiten de Schijf van Vijf staat en wat eventueel gezondere alternatieven zijn.

Meer weten over de criteria van de Richtlijnen Schijf van Vijf? Download het overzicht voor professionals (pdf).

gezonde wraps en broodjes

Gezond en duurzaam hand in hand

Met de Richtlijn Eetomgevingen schuif je met je aanbod op naar de Schijf van Vijf. Soms geeft een bepaalde verschuiving vooral gezondheidswinst, zoals het opschuiven van frisdrank met suiker naar light-frisdrank. En soms geeft een verschuiving vooral duurzaamheidswinst, zoals het aanbieden van kraanwater in plaats van flessenwater. Of door klimaatvriendelijke groente en fruit aan te bieden. Al die beetjes helpen.

Goed voor mens...

De producten die in Schijf van Vijf staan, zijn volgens de laatste wetenschappelijke inzichten goed voor de gezondheid, omdat ze bijvoorbeeld de kans op hart- en vaatziekten en kanker verkleinen. Daarnaast krijg je hiermee voldoende energie en mineralen, vitamines, eiwitten, koolhydraten, vetten en vezels binnen.

...en milieu

Volgens de Schijf van Vijf eten is in grote lijnen ook goed voor het milieu. Zo draag je bij aan een gezonder én duurzamer aanbod door bijvoorbeeld ham op een broodje (deels) te vervangen door gegrilde groenten. Vlees en andere dierlijke producten zoals kaas hebben namelijk een relatief grote milieu-impact. En bied (ook) een kleine portie aan, zodat je klanten niet snel te veel eten en je verspilling tegengaat.

Verbeteringen op productniveau

Als eetomgeving kun je jouw gasten in ruime mate voorzien van gezonde en duurzame keuzes. De Richtlijn Eetomgevingen helpt je daarbij. De grootste winst behaal je door producten buiten de Schijf van Vijf te vervangen door producten die wel in de Schijf van Vijf passen.

Als dat nog een stap te ver is, biedt de Nationale Aanpak Productverbetering (NAPV) manieren om je aanbod buiten de Schijf van Vijf te verbeteren. Dit doe je door de samenstelling van deze producten te verbeteren en/of de portiegroottes te verkleinen. Op die manier help je jouw gasten minder zout, suiker en/of verzadigd vet binnen te krijgen. Ook dat is een stap in de goede richting. Lees meer over de NAPV op de website van het RIVM.

Meer over de eetomgeving