Omschrijving
Arseen, of arsenicum, behoort net als cadmium, kwik, lood en tin tot de ‘zware metalen’. Het komt veel voor in lage concentraties in gesteente, de grond en grondwater. Er bestaan organische vormen en anorganisch vormen van arseen. Anorganische vormen zijn schadelijker voor de gezondheid dan organische vormen. Arseen komt voornamelijk in voedsel terecht door milieuvervuiling. Dit is niet te voorkomen. Planten nemen arseen op uit de bodem en het water. Dieren krijgen arseen binnen via het water en voer.
Arseen in voedingsmiddelen
Arseen komt voornamelijk voor in rijst en rijstproducten. Verder komt het ook in lagere hoeveelheden voor in bewerkte graanproducten zoals brood, in melk en melkproducten en in water.
Gezondheidseffecten
Een langdurig te hoge inname van arseen verhoogt de kans op kanker. Er is daarom strenge controle van voedingsmiddelen op arseen.
Veiligheid
Voor arseen is geen toelaatbare dagelijkse inname (TDI). Dat wil zeggen: de hoeveelheid arseen in voedingsmiddelen moet zo laag mogelijk zijn. In de Europese Unie zijn daarom voor arseen maximale toegelaten hoeveelheden vastgesteld die in voedingsmiddelen mogen voorkomen. Deze normen zijn heel streng.
Kinderen
Kinderen kunnen door hun lagere lichaamsgewicht een relatief hogere hoeveelheid arseen binnenkrijgen. Voor rijstproducten die voor kleine kinderen bestemd zijn, bijvoorbeeld in babyvoeding en pap van rijstebloem, is de maximale toegelaten hoeveelheid arseen daarom nog lager. Producenten van voedingsmiddelen moeten controleren of de hoeveelheden in hun producten niet boven de norm uitkomen. Als blijkt dat de norm overschreden worden, dan moet de producent zijn producten uit de handel halen.
Het is overigens niet direct schadelijk voor de gezondheid als de hoeveelheid in een product iets boven de norm uitkomt, aangezien de normen voor deze hoeveelheden zo streng zijn.
Controle op naleving van de normen
De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) ziet toe op naleving van de normen door producenten van voedingsmiddelen. Als blijkt dat normen overtreden worden, treedt de NVWA op.
Voedingsadvies
Er wordt dus streng op toegezien dat de hoeveelheid arseen in producten niet te hoog is. Uit voorzorg kun je de inname van arseen verder beperken met de onderstaande adviezen:
- Zilvervliesrijst en andere rijstproducten passen goed in een gezond voedingspatroon.
- Eet gevarieerd. Dit om te voorkomen dat je te veel arseen binnenkrijgt.
- Geef kinderen uit voorzorg niet elke dag rijst en producten met rijst zoals rijstwafels.
- Verder kun je er uit voorzorg voor kiezen de rijst nog te wassen voor gebruik en voor het koken ruim voldoende water te gebruiken. Hiermee kun je het arseen deels wegspoelen.