Omschrijving
Clostridium perfringens is een veelvoorkomende
bacterie die leeft in een omgeving zonder zuurstof. De bacterie kan een
voedselvergiftiging veroorzaken. Clostridium perfringens zit in de darmen en ontlasting van mensen en veel dieren, maar komen ook voor in aarde of water.
Clostridium perfringens kan sporen vormen die goed kunnen overleven en hittebestendig zijn. Sporen zijn bacteriecellen in een soort slaapstand. Deze kunnen zich later weer ontwikkelen tot bacteriën.
Gezondheidseffecten
Als
grote aantallen (sporen) Clostridium perfringens in het voedsel voorkomen, dan
kunnen deze in de dunne darm een gifstof aanmaken. Ongeveer 8% van de
Clostridium perfringens bacteriën produceren deze gifstof. De gifstof kan een
voedselvergiftiging veroorzaken.
Klachten
Je
merkt de eerste verschijnselen van een voedselvergiftiging met Clostridium
perfringens 5 tot 22 uur na het eten van besmet voedsel. De ziekte uit zich in diarree,
buikpijn en misselijkheid. Na 24 uur verdwijnen de meeste verschijnselen. Soms blijven
minder ernstige klachten 1 tot 2 weken aanhouden. Meestal herstel je snel en
houd je er niets aan over.
Zeer zeldzame types van Clostridium perfringens kunnen ernstigere gevolgen hebben.
Het eten van voedsel dat besmet is met type C stammen en inname van grote
hoeveelheden van de bacterie veroorzaakt een dodelijke vorm van darmontsteking,
necrotische enteritis.
Veiligheid
Clostridium perfringens komt vooral voor in producten die vlees bevatten, zoals soepen en stoofschotels. Het komt ook voor in kruiden en specerijen.
Mensen worden voornamelijk ziek na het eten van producten met vlees die onder verkeerde omstandigheden zijn gekoeld voor opslag. Na het koken van een maaltijd kunnen sporen van de bacterie nog aanwezig zijn.
In grootkeukens, zoals schoolkantines, ziekenhuizen, verzorgingshuizen en gevangenissen, worden vaak grote hoeveelheden voedsel tegelijkertijd bereid. Serveren kan vervolgens nog enige uren duren. Dit is een van de bekendste gevallen waarbij Clostridium perfringens vergiftigingen kunnen optreden. Maar ook thuis kan dit gebeuren.
Voedingsadvies
Om
besmetting met Clostridium perfringens te voorkomen gelden de volgende
adviezen:
- Koel restjes snel terug.
Bijvoorbeeld door ze eerst in een bak koud water te zetten. Zet ze
vervolgens binnen 2 uur in de koelkast. Restjes zijn in de koelkast 2
dagen houdbaar. Let erop dat de koelkast op 4°C staat afgesteld.
- Verhit voedsel boven de 75°C. Clostridium
perfringens gaat dood bij het verhitten.
- Bij het opwarmen in de
magnetron is het belangrijk het gerecht tussendoor goed te roeren.
- Voorkom kruisbesmetting. Prik niet met hetzelfde
bestek in rauw vlees en daarna in gaar eten. Gebruik nooit dezelfde
ondergrond voor rauw vlees en daarna voor gaar eten
Meer informatie
Rijksinstituut voor volksgezondheid en milieu:
www.rivm.nl
Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit:
www.nvwa.nl
European Food Safety Authority:
www.efsa.europa.eu