Jodium

Wat is jodium?

Jodium is een spoorelement. Een spoorelement is een mineraal waarvan het lichaam maar erg weinig nodig heeft. 

Waar zit jodium in?

Jodium zit in brood dat gebakken is met bakkerszout, zeevis, eieren, zuivelproducten, zeewier en sommige vleeswaren.

Toegevoegd jodium

In Nederland zit er van nature niet veel jodium in de voeding. Daarom wordt jodium toegevoegd aan: 

• Bakkerszout voor het bakken van brood en broodvervangers (bevat 65 milligram jodium per kilo zout). Bakkers zijn niet verplicht om bakkerszout te gebruiken.
• Gejodeerd keuken- en tafelzout (bevat 21 milligram jodium per kilo zout).
• Gejodeerd dieetzout met een laag natriumgehalte (bevat 21 milligram jodium per kilo zout).
• Nitrietpekelzout voor vleeswaren. Vleeswarenproducenten zijn niet verplicht om gejodeerd nitrietpekelzout te gebruiken.

Op het etiket van brood staat of bakkerszout gebruikt is. Je kunt dit ook navragen bij de bakker. Bakkerszout is te koop voor mensen die zelf brood bakken. Ook op het etiket van zout staat of jodium is toegevoegd. In zeezout zit nauwelijks jodium.

Advies bij zelfgebakken brood, biologisch brood of weinig brood

Mensen die zelf brood bakken raden we aan om bakkerszout te gebruiken. Anders loop je kans om te weinig jodium binnen te krijgen. Biologisch brood wordt vooral door ambachtelijke bakkers vaak gebakken zonder bakkerszout en bevat dan bijna geen jodium. Kijk op het etiket of vraag je bakker of het brood met bakkerszout is gemaakt.

Eet je weinig brood? Of biologisch of zelfgebakken brood zonder bakkerszout? Let er dan op dat je jodium binnenkrijgt uit andere bronnen, bijvoorbeeld door zeevis, zuivel of eieren te nemen.   

Waarvoor heb je jodium nodig?

Jodium is belangrijk voor de productie van de schildklierhormonen. Deze hormonen zijn nodig voor een goede groei, de ontwikkeling van het zenuwstelsel en de stofwisseling. 

Hoeveel jodium heb je per dag nodig?

In onderstaande tabel zie je de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) jodium voor verschillende groepen.

Jodiumtabletten

Jodiumtabletten zijn bedoeld voor mensen die zijn blootgesteld aan radioactief jodium door een kernramp. Meer informatie hierover vind je op de website van de Rijksoverheid.

Wanneer je eet volgens de Schijf van Vijf krijg je voldoende jodium binnen. Het is niet nodig om tabletten met jodium te gebruiken als aanvulling op je normale voeding. Als je (multivitamine)tabletten met jodium gebruikt, let er dan op dat ze niet meer dan 100% van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) jodium bevatten.

Jodium in zeewier (kelp)

Ook in zeewier (kelp) zit jodium, maar de hoeveelheden variëren sterk. Het gebruik van kelptabletten (zeewiertabletten) wordt daarom afgeraden. Het jodiumgehalte van kelp is namelijk erg variabel, waardoor de tabletten te veel of te weinig jodium kunnen bevatten.

Wat zijn de gevolgen van een tekort aan jodium?

De meeste Nederlanders krijgen voldoende jodium binnen via de voeding. In de schildklier zit normaal gesproken een grote voorraad jodium. Als je te weinig jodium binnenkrijgt, merk je dat dus vaak pas na enkele jaren. Je loopt kans op een jodiumtekort als je weinig of geen brood eet of brood zonder gejodeerd zout, zoals veel biologisch brood of een deel van het zelfgebakken brood.

Bij een tekort aan jodium gaat de schildklier trager werken en opzwellen. Dit heet ook wel struma of krop. Klachten bij traag werkende schildklier kunnen zijn: gewichtstoename, het veel koud hebben, traagheid en obstipatie. Bij kinderen leidt een jodiumtekort tot een groeiachterstand en een verminderd leervermogen. Een groot tekort kan bij kinderen leiden tot dwerggroei (cretinisme).

Wat zijn de gevolgen van te veel jodium ?

Een te hoge inname van jodium kan de werking van de schildklier verstoren. Het kan onder andere leiden tot een schildkliervergroting of een overstimulering van de schildklier.

Bij de meeste mensen hoeft een teveel aan jodium niet tot problemen te leiden. Mensen met een jodiumtekort of een schildklierafwijking zijn extra gevoelig voor een hoge jodiuminname. Een te hoge jodiuminname komt slechts bij hoge uitzondering voor bij mensen die veel zeewier eten.

Klachten die kunnen ontstaan zijn diarree, gewichtsverlies bij goede eetlust, hartkloppingen en nervositeit. 

Aanvaardbare bovengrens

Voor een veilige inname van jodium heeft de  Europese Voedselveiligheidsautoriteit (EFSA) een aanvaardbare bovengrens vastgesteld. In onderstaande tabel zie je de aanvaardbare bovengrens van jodium voor verschillende leeftijden.