Aflatoxine

Wat is aflatoxine?

Aflatoxine is een natuurlijke gifstof. Specifieker gezegd is het een schimmelgifstof. De schimmelsoorten Aspergillus flavus en Aspergillus parasiticus maken aflatoxine aan. De schimmel kan groeien tijdens warme en vochtige opslag van grondstoffen. Dit kan vooral in tropische landen een probleem zijn.

Waar kan aflatoxine inzitten?

Aflatoxine kan voorkomen in beschimmelde noten, pinda’s, peulvruchten, granen, kruiden en gedroogd fruit, maar ook in producten die hiervan gemaakt zijn zoals pindakaas, brood, bier en veevoer. Ook kan het in melk terecht komen.

Welke soorten aflatoxine zijn er?

Aflatoxine kent veel verschillende varianten. Aflatoxine B1, B2, G1 en G2 zijn het meest schadelijk. Aflatoxine B1 wordt in de lever omgezet in aflatoxine M1. Wanneer koeien met aflatoxine B1 besmet veevoer eten, kan aflatoxine M1 in melk en melkproducten voorkomen.

Wat zijn de gezondheidseffecten van aflatoxine?

Aflatoxine M1 is even schadelijk als aflatoxine B1, maar minder kankerverwekkend. Het IARC noemt aflatoxine M1 mogelijk kankerverwekkend voor de mens. 

Het is schadelijk omdat inname van een te grote hoeveelheid aflatoxine B1 ineens, schade aan de lever veroorzaakt. Dit kan zich uiten in buikpijn en misselijkheid, bloedingen, geelzucht en waterzucht. Bij regelmatige inname van aflatoxine B1 gedurende langere tijd kunnen levertumoren ontstaan. 

Aflatoxine komt ook in het bloed terecht. Daardoor kan de stof via de placenta een ongeboren kind gevoeliger maken voor leverschade en kanker. 

Wat zijn de regels voor veiligheid?

In een Europese verordening en in het Warenwetbesluit Verontreiniging van levensmiddelen is vastgesteld hoeveel aflatoxine er maximaal in voedingsmiddelen mag voorkomen. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) ziet toe op naleving van de normen. Voor zuigelingen- en peutervoeding zijn de normen strenger.

Er is ook een BMDL (Bench Mark Dose Lower Confidence Limit) vastgesteld. Dit is de hoeveelheid van een stof die je kunt binnenkrijgen voordat het schadelijk wordt, met een bepaald niveau van vertrouwen.

Wat is het voedingsadvies?

Het eten van volkoren graanproducten, noten en peulvruchten heeft bewezen gezondheidsvoordelen. Deze voordelen wegen op tegen de mogelijke risico’s van schimmelgifstoffen.

Het is altijd belangrijk om te variëren. Dus eet niet iedere dag pasta, maar wissel af met aardappelen of zilvervliesrijst. Of varieer met noten die je eet. Door gevarieerd te eten verklein je de kans dat je te veel van dezelfde schadelijke stof binnenkrijgt.

Bewaar producten zelf op een droge plaats, zodat de producten niet kunnen beschimmelen. Aflatoxine is een stabiele en hittebestendige gifstof. Je kunt het dus niet onschadelijk maken door je eten te verhitten.