Omschrijving
Bij ondergewicht weegt iemand minder dan goed is voor de gezondheid. Ondergewicht is een risico-indicator voor ondervoeding.
Ondergewicht is eenvoudig vast te stellen met de Body Mass Index (BMI). Iemand heeft ondergewicht bij een BMI onder de 18,5 kg/m2. Wil je aankomen of ben je ongewenst afgevallen? Maak dan een afspraak met je huisarts om dit te bespreken. Is je BMI veel te laag (lager dan 17 kg/m2), neem dan in elk geval contact op met je huisarts om de mogelijke oorzaak vast te stellen.
Andere grenzen
Voor 65-plussers en voor COPD-patiënten (chronische longziekten) worden andere grenzen gebruikt, namelijk een BMI van minder dan 20 kg/m2 voor 65-plussers en van minder dan 21 kg/m2 voor mensen met COPD. Voor het vaststellen van ondervoeding wordt voor volwassenen tot 70 jaar een BMI grens van minder dan 20 kg/m2 en voor 70 jaar en ouder een BMI grens van minder dan 22 kg/m2 gehanteerd, in combinatie met een tekort aan voedingsstoffen of ziekte. Voor Aziatische mensen is dit bij een BMI van 18,5 kg/m2 voor mensen jonger dan 70 jaar en 20 kg/m2 bij mensen van 70 jaar en ouder.
Ook voor kinderen gelden andere afkapwaarden. Kinderen zijn in de groei en daarom zijn lengte, gewicht en de BMI afhankelijk van de leeftijd. Er zijn voor de leeftijdscategorie 2 tot 19 internationaal afkapwaarden voor de verschillende leeftijden en jongens en meisjes vastgesteld.
Hoeveel mensen hebben ondergewicht?
Uit de CBS gezondheidsenquête 2021 blijkt dat 2,1% van de Nederlandse bevolking van 4 jaar en ouder ondergewicht heeft. Het CBS hanteert voor alle volwassen de BMI grens van 18,5 kg/m2.
Oorzaken
Ondergewicht ontstaat als de hoeveelheid energie die iemand binnenkrijgt via eten en drinken langere tijd minder is dan het lichaam gebruikt (verbrandt). Ondergewicht komt relatief vaak voor bij ouderen in zorginstellingen en ziekenhuizen en bij zieken. Ondergewicht is een risicofactor voor ondervoeding. Er is sprake van ondervoeding als er naast een te lage BMI ook een tekort aan voedingstoffen is of ziekte of inflammatie (ontsteking).
Gezondheidseffecten
Een te laag gewicht brengt risico’s voor de gezondheid met zich mee omdat er grote kans is op een tekort aan voedingsstoffen zoals eiwitten, essentiële vetzuren, vitamines en mineralen. De afweer gaat dan achteruit en iemand kan zich lusteloos en moe gaan voelen. Het lichaam gebruikt reservevoorraden uit vet- en spierweefsel. Hierdoor wordt het vet- en spierweefsel afgebroken. Vooral de afbraak van spierweefsel is nadelig. Als het ondergewicht lang aanhoudt neemt bovendien de kans op botbreuken toe.
Voedingsadvies
Voor iemand met ondergewicht is het verstandig niet verder af te vallen en proberen om aan te komen. Met de BMI-meter kun je vaststellen of je ondergewicht hebt. Als je in korte tijd veel bent afgevallen zonder dat er een aanwijsbare reden voor is, kun je het beste naar de huisarts gaan. Ga ook bij het vermoeden van een eetstoornis altijd naar de huisarts.
Als het niet lukt om binnen enkele maanden een gezond gewicht te bereiken is het verstandig om naar de huisarts te gaan. De huisarts onderzoekt wat de oorzaak van het ondergewicht is en kan je zo nodig doorverwijzen naar een specialist en/of diëtist.
Heb je ondergewicht? Dan krijg je vanuit je zorgverzekering voor een aantal uur een diëtist vergoed. Lees hoe het zit met vergoedingen voor voedings- en leefstijladvies.
Gezond eten
Voor mensen met ondergewicht is gezond eten belangrijk. Op die manier krijgen ze alle voedingsstoffen binnen die het lichaam nodig heeft, zoals eiwitten, essentiële vetzuren, vitamines en mineralen. Bij voedingsadvies voor ondervoeding ligt de nadruk op voeding met voldoende eiwit en energie, in combinatie met bewegen voor de spieropbouw.
Gezond aankomen
Voor mensen met ondergewicht is het zaak om gezond aan te komen. Bekijk de voedingsadviezen voor gezond aankomen.
Professionele hulp
Vaak zal professionele hulp nodig zijn. De huisarts kan verwijzen naar de diëtist of een medisch specialist.