Obstipatie (constipatie, verstopping)

Wat is obstipatie?

Andere woorden voor obstipatie zijn verstopping of constipatie. Het betekent dat je moeite hebt met poepen. Ieder mens heeft zijn eigen ontlastingspatroon. De een gaat 3 keer per dag naar het toilet, de ander maar een paar keer per week. 

Kun jij minder dan 3 keer per week poepen? Of gaat het heel moeilijk? Dan heb je last van verstopping. De ontlasting (poep) is vaak droog en hard en komt alleen met hard persen naar buiten.  

Hoeveel mensen hebben last van obstipatie?

Ongeveer 10 tot 30% van de mensen heeft wel eens last van verstopping. Vrouwen hebben vaker last van verstopping dan mannen. Het zijn vooral jonge kinderen en ouderen die met deze klachten bij de huisarts komen.  

Obstipatie bij baby’s  

Bij baby’s die moedermelk krijgen verschilt het sterk hoe vaak ze poepen. Dit kan ongeveer 10 keer per dag zijn, maar ook kan er wel eens 10 dagen tussen 2 poepmomenten in zitten. Baby’s die flesvoeding krijgen poepen ongeveer 1 tot 3 keer per dag, maar ook wel eens 1 keer in de 3 dagen. Hierin zit dus veel verschil. Zolang een baby goed groeit en plast, is dit normaal. Met vragen hierover kun je altijd bij het consultatiebureau terecht

Wat zijn oorzaken van obstipatie?

Meestal ontstaat obstipatie doordat iemand te weinig vezels eet. Vezels stimuleren de darmen om goed te werken. De darmen zijn nodig voor een goede stoelgang. Vezels werken in de darm als een soort spons waardoor ze water opnemen, hierdoor blijft de ontlasting zacht en soepel. 

Daarnaast kunnen de volgende oorzaken een rol spelen:

• Niet genoeg drinken
• Te weinig lichaamsbeweging, waardoor de darmen niet gestimuleerd worden
• Negeren van aandrang
• Gebruik van bepaalde medicijnen, zoals kalmerende middelen, sommige pijnstillers, slaapmiddelen en ijzertabletten
• Verkeerd gebruik van de bekkenbodemspieren
• Psychische factoren, bijvoorbeeld toiletbezoek in een andere omgeving
• Prikkelbare darm syndroom
• Ziekte, voedselintolerantie of voedselallergie

Oorzaken van obstipatie bij baby's en kinderen 

Bij jonge kinderen kan soms tijdelijk obstipatie ontstaan bij de overgang naar ander voedsel, zoals bijvoorbeeld van moedermelk naar vast voedsel of flesvoeding. De darmen moeten daar dan aan wennen.

Het bewust of onbewust ophouden van de poep kan ook een oorzaak zijn van obstipatie bij kinderen. Wanneer een kind niet genoeg tijd neemt of niet naar een vreemd toilet wil gaan (bijvoorbeeld op school), kan ophoud-gedrag ontstaan. Ook angst voor pijn bij het poepen kan voorkomen.

Bij kinderen kan het dwingen om te poepen obstipatie in de hand werken. Ook gebrek aan regelmaat, pesten, leerproblemen of spanningen kunnen bij kinderen een oorzaak zijn. Mogelijk speelt verder te weinig drinken, te weinig vezels eten of te weinig beweging een rol bij obstipatie bij kinderen.

Wat helpt tegen obstipatie?

1. Genoeg vezels eten

Volkorenbrood, groente, fruit, noten en peulvruchten zijn goede bronnen van vezel. Vezels werken in de darm als een soort spons waardoor ze water opnemen. Zo zorgen ze voor een soepele ontlasting en geven volume aan de ontlasting. Ook zorgen vezels ervoor dat de darmen in beweging blijven. Bekijk tips om meer vezels te eten.

2. 1,5 tot 2 liter per dag drinken

Elke dag 1,5 tot 2 liter drinken helpt om verstopping tegen te gaan. Water, koffie en thee zijn een goede keuze. Ook zuiveldranken zoals halfvolle melk, karnemelk en yoghurtdranken, en sojadrink tellen mee. Omdat vezels vocht binden, kunnen ze namelijk alleen goed hun werk doen als je ook voldoende drinkt. Drink je te weinig, dan kan dat zorgen voor harde en droge ontlasting.

3. Genoeg bewegen

Door te bewegen komt ook de darm in beweging. Elke dag bewegen kan daarom helpen om obstipatie te voorkomen. Stevig wandelen, fietsen, stofzuigen, tuinieren: het telt allemaal mee. Meer beweegtips.

4. Poep niet ophouden

Als je moet, dan moet je. Negeer de aandrang niet. Het ophouden van ontlasting draagt bij aan verstopping. Neem voldoende tijd om naar het toilet te gaan, bijvoorbeeld na het ontbijt. Na een maaltijd komen de darmen in beweging. Dat is een goed moment om naar de wc te gaan.

5. Eten op regelmatige tijden

Regelmatig eten stimuleert het regelmatig in beweging komen van de darmen. Onder regelmatig eten verstaan we om elke dag in elk geval ontbijt, lunch en avondeten te nemen en geen van deze maaltijden over te slaan. Neem bij voorkeur een groot, vezelrijk ontbijt. Dit zet de darmen in werking. Lees hoe een gezond ontbijt eruitziet.

Blijf je klachten houden?

Blijf je langer dan 4 weken last houden van je maag of darmen ondanks dat je bovenstaande adviezen hebt opgevolgd? Of heb je erg veel last van je klachten? Ga naar je huisarts om samen uit te zoeken wat er aan de hand is. Misschien kun je niet goed tegen een bepaald product of is er iets anders aan de hand, zoals het prikkelbare darm syndroom (PDS).

Ga bij voorkeur niet zelf experimenteren. Als je zomaar bepaalde producten weglaat kunnen klachten verergeren. Ook kunnen hierdoor tekorten ontstaan aan bepaalde voedingsstoffen. Je huisarts kan je eventueel vezelpreparaten of medicijnen voorschrijven, of doorverwijzen naar een diëtist.

Video: Wat kun je eten bij obstipatie?

Wat is het advies voor obstipatie bij kinderen?

Kinderen krijgen het advies om gezond te eten volgens de Schijf van Vijf. Gezonde voeding is belangrijk voor een goede darmwerking. De punten die bij volwassen extra belangrijk zijn, gelden ook voor kinderen. Bij verstopping gelden verder geen andere speciale voedingsadviezen.

Naast gezonde voeding, kan toilettraining mogelijk helpen om obstipatie te verminderen. Dit kan door na de maaltijd het kind gedurende 5 minuten aan te moedigen om te proberen te poepen. Een goede begeleiding is hierbij belangrijk. Bekijk het filmpje over poeptraining.

Meer informatie over obstipatie

• MDL Fonds

Ben je een professional? Bekijk dan onze informatie en materialen over maag- en darmproblemen voor professionals.