Welke koffie is gezond?

Hoe beter koffie gefilterd is, hoe minder cafestol en hoe gezonder deze is. Koffie kan op verschillende manieren gezet worden. De meeste koffie staat in de Schijf van Vijf.

Wat is cafestol?

In koffie zit het stofje cafestol dat het LDL-cholesterol verhoogt. Een teveel aan LDL-cholesterol in je bloed blijft plakken aan de binnenkant van je bloedvaten. Dat vergroot de kans op bijvoorbeeld een hartaanval of beroerte.

De minste cafestol zit in koffie gezet met een papieren filter, koffie van koffiepads, koffie gezet met een percolator en in oploskoffie. In koffie gemaakt met cups, espresso en in koffie gemaakt met een mokkapot (ook wel moka of Italiaanse koffiepot genoemd) zit gemiddeld meer cafestol. In koffie van een cafetière (ook wel doordrukkoffie of French press genoemd) en zeker in kookkoffie (ook wel Turkse of Griekse koffie genoemd) zit de hoogste hoeveelheid cafestol. Koffie van een cafetière en kookkoffie staan dan ook niet in de Schijf van Vijf.

Hoeveel kopjes koffie kan ik drinken per dag?

Hieronder staat per koffiesoort hoeveel je er vanwege de hoeveelheid cafestol per dag het beste maximaal van kunt drinken. Hierbij houden we ook rekening met cafeïne. Gezonde volwassenen kunnen ongeveer 400 milligram cafeïne per dag innemen zonder dat negatieve effecten te verwachten zijn. Dat komt neer op, naast 3 kopjes groene of zwarte thee, ongeveer 5 kopjes koffie per dag (1 kopje is 125 milliliter). Voor kinderen, jongeren, zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven gelden andere adviezen.

Koffie gezet met een papieren filter

• Hoeveelheid cafestol: laagst
• Advies: neem vanwege de hoeveelheid cafeïne niet meer dan 5 kopjes per dag (1 kopje is 125 milliliter)

Koffie van koffiepads

• Hoeveelheid cafestol: laagst
• Advies: neem vanwege de hoeveelheid cafeïne niet meer dan 5 kopjes per dag (1 kopje is 125 milliliter)

Een koffiepad, oftewel een ‘koffiekussentje’, is gemaakt van papier. Deze filter is dunner dan een normale papieren filter, maar even goed in het filteren van cafestol.

Oploskoffie

• Hoeveelheid cafestol: laagst
• Advies: neem vanwege de hoeveelheid cafeïne niet meer dan 5 kopjes per dag (1 kopje is 125 milliliter)

Om oploskoffie te maken, wordt eerst ook koffie gezet met een papieren filter, maar dan natuurlijk op hele grote schaal. Vervolgens wordt de koffie zo gedroogd dat je oploskoffie overhoudt. Door er zelf weer water aan toe te voegen, maak je er weer koffie van.

Koffie gezet met een percolator

• Hoeveelheid cafestol: laagst
• Advies: neem vanwege de hoeveelheid cafeïne niet meer dan 5 kopjes per dag (1 kopje is 125 milliliter)

Bij een percolator wordt water onderin verwarmd waardoor het door een buisje opstijgt. Vervolgens sijpelt het water van bovenaf door een filter met grofgemalen koffiebonen. De koffie wordt onderin opgevangen. Hoe vaker het water rondgaat, hoe sterker de koffie wordt. De hoeveelheid cafestol in deze soort koffie is laag. Dit komt waarschijnlijk doordat het water een aantal keer door de gemalen koffie gaat, en de gemalen koffie daarbij zelf als filter werkt waarbij de cafestol wordt vastgehouden en niet in de koffie terecht komt die je drinkt.

Koffie gezet met een mokkapot, ook wel moka of Italiaanse koffiepot genoemd

• Hoeveelheid cafestol: matig
• Advies: neem vanwege de hoeveelheid cafestol niet meer dan 2 tot 3 kopjes per dag (1 kopje is 125 milliliter)

Bij een Italiaanse koffiepot, mokkapot of moka wordt water onderin verwarmd, waarna het dankzij de druk door een metalen filter met gemalen koffiebonen wordt geperst. De koffie wordt bovenin opgevangen. De Italiaanse koffiepot, mokkapot of moka wordt ook wel percolator genoemd. De termen worden door elkaar gebruikt, maar een percolator heeft een iets andere werking.

Voor koffie gezet met een mokkapot wordt de hoeveelheid cafestol ingedeeld als ‘matig’. De hoeveelheid cafestol is gemiddeld wat hoger in vergelijking met bijvoorbeeld filterkoffie en koffie uit een percolator. Waarschijnlijk komt dat door de combinatie van water dat met druk door de gemalen koffiebonen en een metalen filter geperst wordt, waardoor wat meer cafestol in de koffie komt.

Espresso

• Hoeveelheid cafestol: matig
• Advies: neem vanwege de hoeveelheid cafestol niet meer dan 2 tot 3 kopjes per dag

Om espresso te maken wordt met druk water door een filter met gemalen koffiebonen geperst. Er zijn veel verschillende typen apparaten en soorten filters, die invloed hebben op hoeveel cafestol in de koffie achterblijft. Met het ene apparaat zal meer cafestol uit de gemalen koffiebonen vrijkomen dan met een ander apparaat, door bijvoorbeeld verschillen in druk waarmee het water door de gemalen koffiebonen gaat of de tijdsduur dat het water in contact is met de gemalen koffiebonen. Aan de andere kant zal de filter in het ene apparaat weer beter de cafestol kunnen wegfilteren dan in een ander apparaat. Vanwege deze verschillen, en omdat espresso op zichzelf een kleine hoeveelheid koffie is, wordt de hoeveelheid cafestol in espresso ingedeeld als ‘matig’.

Koffie van cups

• Hoeveelheid cafestol: matig
• Advies: neem vanwege de hoeveelheid cafestol niet meer dan 2 tot 3 kopjes per dag

Bij het maken van koffie met cups wordt met druk water door de cups met gemalen koffiebonen geperst. De hoeveelheid cafestol wordt ingedeeld als matig.

Koffie gezet met een cafetière (ongefilterd), ook wel French press of doordruk koffie genoemd

• Hoeveelheid cafestol: hoog
• Advies: neem vanwege de hoeveelheid cafestol niet meer dan 1 kopje per dag, en niet meer dan 3 kopjes in totaal per week (weekkeuze)

Bij het maken van koffie met een cafetière wordt heet water over gemalen koffiebonen geschonken. Daarna wordt de metalen filter naar beneden geduwd waardoor je aan de bovenkant de koffie overhoudt. Doordat er lang contact is tussen het water en de gemalen koffie, komt veel cafestol vrij. Hierdoor is de hoeveelheid cafestol in deze soort koffie hoog in vergelijking met andere manieren van koffie zetten.

Kookkoffie (ongefilterd), ook wel Turkse of Griekse koffie genoemd

• Hoeveelheid cafestol: hoogst
• Advies: het is het beste deze soort koffie vanwege de hoeveelheid cafestol niet te drinken, maar de koffie op een andere manier te zetten

Bij het maken van kookkoffie wordt water met gemalen koffiebonen gekookt in een pannetje. Door de hoge temperatuur van het water, en de lange tijd dat het water in contact is met de gemalen koffie, komt er veel cafestol vrij. Doordat deze daarna ook niet wordt weggevangen met een filter, is het cafestolgehalte in deze soort koffie het hoogste.

Koffieautomaat

Bekijk wat voor een soort automaat het is. Je kunt dit vragen bij diegene die de koffieautomaat vult of bij de leverancier. Kom je er niet achter? Dan kun je het best maximaal 2 tot 3 kopjes per dag hiervan drinken.

• Automaat met vloeibaar koffieconcentraat of gevriesdroogd poeder: neem vanwege de hoeveelheid cafeïne niet meer dan 5 kopjes per dag (1 kopje is 125 milliliter)
• Automaat met een papieren filter: neem vanwege de hoeveelheid cafeïne niet meer dan 5 kopjes per dag (1 kopje is 125 milliliter)
• Automaat met een metalen of nylon filter: neem vanwege de hoeveelheid cafestol niet meer dan 2 tot 3 kopjes per dag (1 kopje is 125 milliliter)

Is decaf gezonder dan koffie met cafeïne?

In decaf, koffie zonder cafeïne, zit net zoveel cafestol als in koffie met cafeïne. Het maakt dus voor de hoeveelheid cafestol die je binnenkrijgt niet uit of je kiest voor decaf of koffie met cafeïne. Verder is ook het gevonden verband tussen het drinken van 5 koppen koffie per dag in vergelijking tot geen koffie en een 30% lager risico op diabetes type 2, vergelijkbaar voor koffie met cafeïne en decaf.

Als je geen of minder cafeïne wilt nemen, omdat je bijvoorbeeld gevoelig bent voor de effecten van cafeïne, borstvoeding geeft of zwanger bent, dan kun je voor decaf kiezen. In 1 onderzoek naar cafeïnevrije koffie werd gevonden dat bij zwangere vrouwen die 3 of meer koppen cafeïnevrije koffie dronken op een dag, het risico op een miskraam hoger was. Een enkel onderzoek is niet genoeg om een harde conclusie te kunnen trekken, maar uit voorzorg is het advies aan zwangeren om niet meer dan 2 koppen cafeïnevrije koffie te drinken op een dag.

Video: welke koffie kun je het beste drinken?

In deze video leggen we uit welke koffie je het beste kunt drinken en waarom.