Voedingscentrum.nl maakt gebruik van cookies. Waarom? Lees onze uitleg.
sluit
Menu
Zoek

Frisdrank

In het kort

  • Frisdranken zoals cola, ijsthee en sportdranken staan niet in de Schijf van Vijf.
  • Het advies van de Gezondheidsraad is: drink zo min mogelijk dranken met suiker. Veel dranken met suiker nemen, vergroot namelijk de kans op overgewicht en diabetes type 2.
  • In light frisdranken zit geen of minder suiker dan in frisdranken met suiker. Daarom zitten in light frisdranken minder calorieën. Maar ook in light frisdranken zitten zuren die slecht zijn voor het gebit.
  • We raden aan om in plaats van frisdranken te kiezen voor (kraan)water, thee en koffie zonder suiker. Die staan wel in de Schijf van Vijf. Het zijn gezondere en duurzamere keuzes.

In onderstaande afbeelding zie je hoeveel suiker er in een blikje of pakje zit, uitgebeeld in suikerklontjes.

suikerklontjes in verschillende dranken
Op basis van etiketinformatie april 2024

Wat zijn frisdranken?

Frisdranken zijn dranken zoals cola, ijsthee, limonade, diksap, sportdranken en energiedranken. Volgens de wet mogen fabrikanten dranken ‘frisdrank’ of ‘limonade’ noemen als er naast water ook suikers of zoetstoffen inzitten.

Daarnaast kunnen fabrikanten ook andere ingrediënten toevoegen. Denk aan sap, aroma’s, koolzuur (prik, heeft E-nummer E 290), of andere E-nummers. Vanuit de wet gelden andere regels voor dranken die je mag verkopen als vruchtensap.

Veelgestelde vragen samenstelling frisdrank

Bij light frisdranken is (een deel van) de suiker vervangen door zoetstoffen zoals aspartaam (E 951) of steviolglycosiden (E 960).

Een frisdrank mag alleen ‘light’ heten, als in de drank minimaal 30% minder suiker zit dan in de vergelijkbare drank met meer suiker. Er zijn ook frisdranken waar helemaal geen suiker inzit. Daar staat dan vaak ‘zero’ op.

sluiten

Vanuit de wet mag in frisdrank geen alcohol zitten. Soms ontstaat toch onbedoeld een klein beetje alcohol. Bijvoorbeeld als sap in frisdrank uit zichzelf wat is gaan gisten.

In de wet staat dat in frisdranken in ieder geval niet meer dan 5 gram alcohol per liter (ongeveer 0,5%) mag zitten.

sluiten

In cola en energiedrank zit (bijna altijd) cafeïne. Ook in sommige soorten ijsthee zit cafeïne. Volgens de Warenwet mag in frisdranken niet meer dan 350 milligram cafeïne per liter zitten.

  • In een glas cola (200 milliliter) zit ongeveer 20 milligram cafeïne.
  • In een blikje energiedrank (250 milliliter) zit gemiddeld 80 milligram cafeïne. Dat is dus 4 keer zo veel als in een glas cola.
  • In een glas ijsthee (200 milliliter) zit ongeveer 9 milligram cafeïne.

Op de verpakking van energiedranken staat door het hoge cafeïnegehalte dat het niet geschikt is voor kinderen, zwangeren en bij borstvoeding geven.


sluiten

Zijn frisdranken gezond en duurzaam?

Frisdranken staan niet in de Schijf van Vijf. Het advies van de Gezondheidsraad is om zo min mogelijk dranken met suiker te drinken. Dit advies geldt ook voor sappen en smoothies. Daar zit namelijk gemiddeld evenveel suiker in als in frisdranken met suiker.

Volgens de Gezondheidsraad vergroot het drinken van veel dranken met suiker de kans op overgewicht en diabetes type 2.

Frisdranken heb je dus niet nodig in een gezond voedingspatroon. Maar ze hebben wel een negatieve impact op het milieu. Dat komt doordat frisdranken gemaakt moeten worden, verpakt en getransporteerd.

We raden in plaats van frisdranken te kiezen voor (kraan)water, thee en koffie zonder suiker. Die staan wel in de Schijf van Vijf, en zijn een gezondere en duurzamere keuze.

Veelgestelde vragen frisdrank en gezondheid

Gemiddeld zit er zoveel suiker in:

  • Glas cola (200 milliliter): ongeveer 21 gram suiker. Dat is te vergelijken met meer dan 5 suikerklontjes.
  • Glas ijsthee (200 milliliter): ongeveer 12 gram suiker. Dat zijn zo’n 3 suikerklontjes.
  • Glas limonade (200 milliliter): ongeveer 14 gram suiker. Dat zijn zo’n 3,5 suikerklontjes.

Zonder dat je het dus misschien echt goed doorhebt, krijg je met een glas frisdrank snel veel suiker en daardoor ook veel calorieën binnen.

sluiten

De zoetstoffen in light frisdranken zorgen dat je geen of minder calorieën binnenkrijgt dan met suiker. Ook is light frisdrank wat beter voor je tanden dan frisdrank met suiker. Zoetstoffen zorgen namelijk in tegenstelling tot suiker niet voor tandcariës (gaatjes).

Maar ook in light frisdranken zitten zuren die het glazuur van je tanden aantasten (tanderosie). Ook light frisdrank staat niet in de Schijf van Vijf.

sluiten

In de media gaan berichten rond die mensen onnodig bang maken voor zoetstoffen in light frisdranken. Vooral over aspartaam (E 951) gaan verhalen rond. Deze verhalen zijn gebaseerd op verkeerde conclusies, of op slecht uitgevoerd onderzoek. Er is geen bewijs uit goed uitgevoerd onderzoek dat zoetstoffen schadelijk zijn voor de gezondheid. De Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) onderzoekt zoetstoffen regelmatig opnieuw. Van alle zoetstoffen wordt bepaald:

  • welke hoeveelheid veilig is
  • aan welke producten ze toegevoegd mogen worden
  • onder welke voorwaarden ze toegevoegd mogen worden

Sommige mensen willen zoetstoffen toch liever vermijden. Dat is dus niet nodig, maar het is ook niet erg. Light frisdrank staat namelijk niet in de Schijf van Vijf. Voor producten buiten de Schijf van Vijf is het advies: eet en drink ze niet te veel en niet te vaak.

sluiten

Wat zijn tips om minder frisdrank te drinken?

Af en toe een glas (light) frisdrank drinken is geen probleem. Het advies is: niet te veel en te vaak. Lees meer over je ruimte buiten de Schijf van Vijf.

Wil je minder frisdrank drinken? Als je het niet gewend bent om bijvoorbeeld water in plaats van frisdrank te drinken, dan kan dat voelen als een grote stap. Maak de stap kleiner voor jezelf. Probeer eens deze tips:

  • Neem eerst een glas water tegen de ergste dorst.
  • Neem een kleiner glas frisdrank.
  • Zet een kan kraanwater in de koelkast, zodat je altijd koud water hebt. Ververs het water elke 3 dagen.
  • Kies voor bruisend water. Dat staat ook in de Schijf van Vijf.
  • Zoek in onze gratis app ‘Kies Ik Gezond?’ op welke soorten water met een smaakje uit de winkel in de Schijf van Vijf staan.
  • Voeg zelf smaak toe aan je water. Bijvoorbeeld met een schijfje citroen of sinaasappel, gember, komkommer of blaadjes verse munt.
  • Kijk voor meer tips voor het drinken van water, koffie en thee.

Belangrijkste bronnen

Of lees meer over hoe wij als Voedingscentrum onderzoek vertalen naar de praktijk.